Μέρος Α’: Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΩΣ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΑ

του Μιχάλη Γεωργιτσογιαννάκου, Μέλους του ΕΠΟΚ

Συχνά γράφεται και ακούγεται στις μέρες, μας η άποψη ότι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν ένας «τύραννος», ένας «στυγνός δικτάτορας», ή ακόμα- ακόμα  ένα «κάθαρμα», μία άποψη η οποία προέρχεται πάντα από συγκεκριμένους πολιτικούς ή ιδεολογικούς χώρους. Στην ύπαρξη, τέτοιων γνωρισμάτων, δεν μπορεί φυσικά να κάνει κάποιος λόγο περί ενός πολιτικού με πνευ­ματικό υπόβαθρο, με όραμα για την πατρίδα του, ή ακόμα περισ­σότερο για την ύπαρξη ιδεολογίας που να υπηρετεί την Ελλάδα και ν’ αναδεικνύει τον Έλληνα.

 

Στο σκέλος που αφορά τους χαρακτηρισμούς αυτούς, την απάντηση την δίδουν δύο από τους πιο προβεβλημένους  κοινοβουλευτικούς άνδρες, πρωθυπουργοί της χώρας και φυσικά φανατικοί πολέμιοι του Γ. Παπαδοπούλου και της 21ης Απριλίου. «…όχι δεν ήλθε για να τυραννήσει, (ο Γ. Παπαδόπουλος) δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό» Κωνστα­ντίνος Μητσοτάκης (συνέντευξη εφημερίδα Μάχη 19/10/2014). Ο δε Κων. Καραμανλής στο βιβλίο του « Εγώ ο Ιάκωβος» υποστηρίζει ότι «αν αποτύγχανε ο Γ.Παπαδόπουλος, θ’ αποτύγχανε η Ελλάς». Βεβαίως, δεν θα πρέπει να λησμονούμε την την επιστολή (10-5-1966) του Κ. Καραμανλή προς τον Κ. Τσάτσο (μετέπειτα Προέδρου της Δημοκρατίας) όπως αυτή ήρθε στην δημοσιότητα μέσα από το «Αρχείον» του Κ. Καραμανλή το 1994. Εκεί ο Κα­ραμανλής ζητάει την δημιουργία κυβέρνησης από ικανά πρόσωπα που θα ασκεί «εκτά­κτους εξουσίας», «και αν το αρνηθεί η βουλή τότε θα το θα το επιβάλει ο βασιλεύς». Η απάντηση του Κ. Τσάτσου ήταν «παρεκτροπή από το πολίτευμα και η επιβολή μίας προ­σωρινής δικτατορίας- ίσως ενός έτους» ( τόμος 6, σελ. 219).Το τελευταίο παρατίθεται για  ν΄ αποδειχθεί ότι και οι μετέπειτα Πρωθυπουργός και Πρόεδρος της δημοκρατίας, επι­θυμούσαν, το 1966, να εγκαθιδρύσουν «προσωρινή δικτατορία», αυτό δηλαδή που εξ΄ ανάγκης έπραξαν λίγους μήνες μετά οι ‘’Συνταγματάρχες’’. Ο Παπαδόπουλος, είχε απλώς την ‘’ατυχία’’ να είναι Έλληνας Αξιωματικός, και όχι Έλληνας κοινοβουλευτικός (όπως οι προαναφερθέντες). Τότε οι πράξεις του θα ήταν απόλυτα δικαιολογημένες γιατί θα είχαν πραχθεί για «το καλό του τόπου».

Προκύπτει λοιπόν, ότι δεν επρόκειτο περί ενός φίλαυτου δικτάτορα, τυράννου, ή «κα­θάρματος» αλλά περί ενός Έλληνα πατριώτη με αγωνία για τις τύχες της πατρίδας του, την οποία ήθελε να βγάλει από την επαναλαμβανόμενη και συνεχή πολιτική περιδίνηση στην οποία αυτή είχε εισέλθει μερικά έτη πριν. Ας προσπαθήσουμε από κοινού να ρίξουμε φώς στην ύπαρξη ή όχι ιδεολογίας που να διατρέχει τον Γ. Παπαδόπουλο, όχι με κίνητρο τον καθαγιασμό του, αλλά  μέσω αυτής, στην ανάδειξη της ιδεολογίας ως κυρίαρχο συστατικό της πνευματικής και υλικής δημιουργίας ενός λαού.   

Η αναγκαιότητα των Ιδεολογιών

Λόγω του ότι στις ημέρες μας ο όρος ιδεολογία δέχεται πολλές επικρίσεις, και ως συνήθως χωρίς οι επικριτές της να γνωρίζουν την σημασία της, ας δούμε πρώτα πως αυτή ορίζεται «Ιδεολογία: η προσήλωσις προς μία ιδέα ή ηθική, άνευ ιδιοτέλειας ή φιλαυτίας» (στην ερμηνεία συμπίπτουν «ΤΟ ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ» του Δημητράκου και το «ΛΕΞΙΚΟΝ ΗΛΙΟΥ»). Οι ιδεολογίες αποτελούν λοιπό ένα σύνολο ιδεωδών και αξιών. Τα ιδεώδη καθορίζουν τον απώτερο σκοπό και οι αξίες το πνεύμα υπό το οποίο υλοποιείται αυτός ο σκοπός. Συνεπώς ένα άτομο, ένα κίνημα, ένα Έθνος μπορούν να έχουν ιδεολογία και να επιδιώκουν την υλοποίηση της μέσα από ένα πλέγμα αξιών και ηθικών κανόνων.  Οι ιδεολογίες δεν προκύπτουν μέσα από ένα σύνολο αυθαιρέτων , άκαμπτων θέσεων άρα, είναι δεκτικές σε εξελίξεις και ανεκτικές έναντι των άλλων ιδεολογιών. Οι ιδεολογίες προϋποθέτουν τον αβίαστο διάλογο ανάμεσα σε ελεύθερα πνεύματα, συνεπώς αναγκαία συνθήκη για την διαμόρφωσή τους είναι η ύπαρξη ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς.   

Συχνά δημιουργείται σύγχυση, ίσως και εσκεμμένα, μεταξύ Ιδεολογίας και Δόγματος. Πρόκειται όμως περί δύο τελείως διαφορετικών εννοιών.

Το δόγμα είναι ένα σύνολο άκαμπτων, αμετάβλητων και σταθερών θέσεων που τηρούνται αυστηρά. Η αποδοχή αυτών των θέσεων απαγορεύει εξ’ ορισμού την ανοχή σε άλλες θέσεις και τους εκφραστές αυτών. Τα δόγματα είναι απόλυτα, στατικά και καταναγκαστικά αληθή. Είναι ιστορικά καταγεγραμμένο ότι ο δογματισμός μοιραία οδηγεί στην β ί α. Ο λόγος είναι ότι προσπαθεί να εντάξει την διαρκώς μεταβαλλόμενη, και ρευστή Ζωή στα αυθαίρετα νοητικά του προκατασκευάσμαρατα. Όταν αυτό δεν μπορεί να συμβεί τότε, αντί να διαπιστώσει την αποτυχία του δόγματος και ν’ αναπροσαρμοσθεί, διαπιστώνει την αποτυχία της… Ζωής! Τότε αρχίζει και χρησιμοποιεί κάθε είδους μέσω για να υποτάξει την Ζωή στο δόγμα, συμπεριλαμβανομένης σχεδόν πάντα της βίας. Φυσική κατάληξη αυτής της διαδρομής η Πνευματική Μονολιθικότητα.

Συνεπώς όταν μιλάμε για Δόγμα και Ιδεολογία, μιλάμε για δύο τελείως διαφορετικές έννοιες. Το ένα αποτελεί ένα κλειστό σύστημα με μία αυθαιρέτως προκαθορισμένη ιστορία, η άλλη ένα ανοιχτό σύμπαν με ανανεούμενη ιστορία. Το ένα καταλήγει στην χρήση βίας, η άλλη απαιτεί την ύπαρξη ελευθερίας. Επ’ αυτού ο εξαίρετος  θεωρητικός και ιδεολόγος Γ. Γεωργαλάς έγραφε «Γι’ αυτό η Απριλιανή Επανάστασις, δεν έχει ταυτιστεί με κανένα ιδεολογικοπολιτικό Δόγμα από τα υφιστάμενα, ούτε κατασκεύασε κάποιον αυστηρόν κώδικα θέσεων. Διότι ακριβώς η Ιδεολογία της είναι σύνολο Ιδεωδών και όχι Δογματικών θέσεων».

 Γ.  Γεωργαλάς , συγγραφέας, ιστορικός, δημοσιογράφος,. Απόφοιτος της Σχολή Πολιτικών  Στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουγγαρίας, στο ΚΟΥΤΒ «Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο των Εργαζομένων της Ανατολής». Πρώτος κυβερνητικός εκπρόσωπος της 21ης Απριλίου, Υφυπ. παρά Γ. Παπαδοπούλου.

        

Στην πολιτική παλαιότερα τα διάφορα ιδεολογικά ρεύματα επηρέαζαν  πολιτικές τάσεις, δεν υπήρχαν  όμως πολιτικά κινήματα που να εκφράζουν τις θέσεις των ιδεολογιών. Στα νεώτερα χρόνια οι ιδεολογίες προσπάθησαν ν’  αποτυπώσουν εμπράκτως τις θεωρητικές τους θέσεις μέσα από οργανωμένα πολιτικά κινήματα ή κόμματα. Έτσι δημιουργήθηκαν όλοι αυτοί οι φορείς που επιδιώκουν την εφαρμογή ολοκληρωμένων βιοθεωριών ή ιδεολογιών όπως οι κομματικές παρατάξεις π.χ κόμματα σοσιαλιστικά, χριστιανοδημοκρατικά, φασιστικά, σοσιαλδημοκρατικά, φιλελεύθερα, κομμουνιστικά κ.α. Είναι η στιγμή που η Πολιτική μπαίνει στην υπηρεσία της Ιδεολογίας. Με την πάροδο του χρόνου αυτό ανατράπηκε και η Ιδεολογία έγινε όργανο της Πολιτικής. Η ιδεολογία μετατράπηκε σε πρόσχημα για την δικαίωση των πράξεων των πολιτικών ηγετών και την δημιουργία οπαδών. Κομματικοί ηγέτες χωρίς καμία αληθινή ιδεολογική θέση επικαλούνται τις ιδεολογίες για να δίνουν κύρος στους λόγους τους, να φανατίζουν τις μάζες ή  ακόμα να διαπράττουν εγκλήματα. Από την στιγμή την οποία η Ιδεολογία υποτάσσεται στην πολιτικά παύει να είναι ιδεολογία. Αρχίζει να διαβρώνεται, να φθείρεται, και να εργαλειοποιείται. Μετατρέπεται πια σ’ ένα μέσο προπαγάνδας των επιτήδειων, των φαύλων και των καιροσκόπων      

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ιδεολογίες πρέπει να εξοβελισθούν από την πολιτική. Αντίθετα οι ιδεολογίες επιβάλλεται να υπάρχουν στην πολιτική. Είναι αυτές που θέτουν όρια, διατυπώνουν την καθαρότητα των θέσεων και την ακεραιότητά τους. Η ύπαρξη ιδεολογιών στην πολιτική είναι θέμα ήθους και εντιμότητας για την ίδια την πολιτική. Οι διαχωριστικές γραμμές τους πρέπει να είναι τελείως ξεκάθαρες και εμφανείς. Μέσω των ιδεολογιών γίνεται αντιληπτό στον λαό ότι «όλοι δεν μπορεί να γίνουν όλα».

 

Ο λαός στην πλειονότητά του ακολουθεί μία ιδεολογία με ανιδιοτέλεια, ακριβώς όπως ανιδιοτελής είναι και η ιδεολογία. Ο λαός συνασπίζεται πίσω από το λάβαρο μίας ιδεο­λογίας όχι γιατί απαραίτητα γνωρίζει ότι αυτή αποτελεί ένα βαθύτατο σύστημα σκέψεων, αλλά γιατί αντιλαμβάνεται ή διαισθάνεται τον ανώτερο σκοπό που αυτή προσπαθεί να επιτελέσει (π.χ. ο ανώτερος κοινός σκοπός που πρεσβεύει το έθνος, η αδιάκοπη πάλη των τάξεων με σκοπό την επιβολή μίας συγκεκριμένης επί των άλλων) και την ακολουθεί με πίστη. Η θέση του Γ. Παπαδοπούλου σ’ αυτό το σημείο ήταν ακριβώς αυτή ότι «Και αν υπάρχει σήμερον αυτός ο αναρχισμός, υπάρχει ακριβώς διότι δεν έχει δημιουργηθεί εις τας συγχρόνους κοινωνίας κανένα από τα προσιδιάζοντα προς αυτάς, συστήματα αρχών ή λειτουργιών, εις τα οποία πρέπει να πιστεύει ο κόσμος ως τελέσφορα». Διαπιστώνει ευστόχως το κενό πίστεως που δημιουργείται. Σ’ αυτό το κενό έρχεται και φυτρώνει ο σπόρος του σύγχρονου μηδενισμού και του νέου αναρχισμού και φύεται η νέα μορφή απιστίας.

Ένας από τους λόγους που γίνεται σήμερα προσπάθεια αποδόμησης των ιδεολογιών και αμφισβήτησης της σημασίας τους είναι ακριβώς αυτός: η αργή αλλά σταθερή διάβρωση της πίστης, της κοινής αντίληψης ,σε αξίες, για την επίτευξη ενός κοινού ανώτερου σκοπού. Πέρα αυτού, οι ιδεολογίες αποτελούν βα­σικό συστατικό στοιχείο της ταυτότητας του προσώπου, όπως ακριβώς αποτελεί η καταγωγή, η θρησκεία και η γλώσσα. Στο γενικότερο πλαίσιο λοιπόν της απα­λοιφής των ταυτοτήτων, θα πρέπει να εξαλειφθούν και οι ιδεολογίες.

Από την άλλη πλευρά όμως, όσοι εργάζονται στην αποψίλωση των ιδεών και διατυ­μπανίζουν την ανωφέλειά τους, έχουν πρώτα φροντίσει να φέρουν οι ίδιοι για τους εαυτούς τους ισχυρή ιδεολογική θωράκιση. Έχουν ήδη πάρει θέσης μάχης στα δικά τους ιδεολο­γικά χαρακώματα, για να δώσουν αυτόν τον αγώνα από πλεονεκτική θέση. Η μάχη αυτή είναι στο υψηλότερο επίπεδο του αγώνος, είναι ένας πόλεμος όχι μόνο μεταξύ βιοθεωρητικών, θρησκευτικών, φιλοσοφικών ή άλλων ιδεολογιών, αλλά κυρίως πόλεμος εναντίων των πολέμιων των ιδεολογιών. Έχουν φροντίσει να δημιουργήσουν ένα νεφέλωμα απροσδιοριστίας μεταξύ ιδεολογίας και δόγματος. Στόχος; Οι νεώτερες γενιές. Φροντίζουν να μπουχτίζουν τους νέους με δόγματα, αντί να τους εμπνέουν με ιδεώδη. Εξ’ αντανακλάσεως οι νέοι εξεγείρονται ως αντίδογματιστές, δικαίως, ενώ στην πραγματικότητα μετατρέπονται σε απαξιωτές και μηδενιστές, αδίκως.   

Ως Έλληνες βέβαια, όχι μόνο έχουμε καθήκον να συμμετέχουμε στον  πόλεμο αυτό των ιδεολογιών, αλλά ν΄ αναδειχθούμε τροπαιούχοι δημιουργώντας έναν νέο Ελληνικό Πολιτισμό, βασιζόμενο στα διαχρονικά και οικουμενικά Ελληνικά Ιδεώδη.

 (Συνεχίζεται...)