ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ - ΜΙΑ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΑ

τοῦ Μάνου Ν. Χατζηδάκη, Προέδρου Δ.Σ τοῦ ΕΠΟΚ

Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος γεννήθηκε στίς 5 Μαΐου 1919 στό Ἐλαιο­χώριο Ἀχαΐας. Πατέρας του ἦταν ὁ δημοδιδάσκαλος Χρῆστος ἀπό τό Κα­λούσι Ἀχαΐας μέ κα­ταγωγή ἀπό τούς ἡρωικούς Σουλιῶτες καί μητέρα του ἡ Χρυσούλα. Ἡ γιαγιά του ἦταν τό γένος Τσαλαμιδᾶ με καταγωγή ἀπό τόν Ὁπλαρχηγό Φω­το­μάρα.

Ἀποφοίτησε μέ ἄριστα ἀπό τήν Μέση Σχολή Πατρῶν. Ἔδωσε ἐξετά­σεις στήν Μαθηματική Ἑταιρεία Ἑλλάδος καί ἦλθε πρῶ­τος! Κατό­πιν κέ­ρδι­σε Ὑποτροφία γιά σπουδές Ἰατρικῆς στίς Η.Π.Α.

 Ὁ Ἀξιωματικός - Φαινόμενο

 Στίς 23 Ὀκτωβρίου 1937 ο Γεώργιος Παπαδόπουλος φόρεσε γιά πρώτη φορά τήν ἔνδοξη στολή τοῦ Εὐέλπιδος. Σέ ὅλα τά μαθήματα εἶχε τήν ψη­λότερη βαθμολογία, ἔγινε πιλοχίας καί διετέλεσε ἀρχηγός τῆς τάξεως 1940 Α’ καίρ­χη­γός Σχολς.

Στό ἔπος τοῦ 1940 - 41 ὑπηρέτησε ὡς Ἀξιωματικός Βολῆς καί Οὐ­λα­μα­γός τῆς 3ης Πυροβολαρχίας τῶν 75/19 τοῦ ΙΙ Συν­τάγ­ματος Ὀρει­βα­τι­κοῦ Πυροβολικοῦ. Σέ ἔκθεση τοῦ Δ/τοῦ του, Χρ. Μαντᾶ αναφέρεται: «Πρόκειται περί ἐξαιρέτου πολεμιστοῦ καί Ἀξ/κοῦ, παρέχοντος τά ἐχέγ­γυα ὅτι θά ἐξε­λι­χθῆ εἰς ἄρισ­τον στέλε­χος».[1]

Γιά τήν δράση του ἔλαβε τό Χρυ­σό Ἀριστεῖο Ἀν­δρείας (ΕΔΥΕΑ 197/41), δυό Πολεμικούς Σταυ­ρούς Γ’ Τάξεως (ΕΔΥΕΑ 199/41), τό Μετάλλιο Ἐξαι­ρέτων Πρά­ξεων (ΕΔΥΕΑ 396/46), τόν Ἀργυρό Σταυρό Γεωργίου Α’ μετά Ξι­­φῶν (ΕΔΥΕΑ 549/47) καί τό Μετάλλιο Ἐκστρατείας 1940 - 41 (ΕΔΥΣ 496/50).

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1943 ἐντάχθηκε στην Ἐθνική Ὀργάνωση Ἀντι­στά­σεως “Χ” ὡς Δ/τής τοῦ 2ου Λόχου τοῦ 11ου Τάγματος τῆς “Χ” πού ἔδρευε στό Κου­­κάκι καί παράλληλα συνεργάσθηκε μέ τίς ὀργανώσεις “ΚΟΔΡΟΣ” καί “ΟΜΗ­ΡΟΣ”. Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1944 ἀποσπάστηκε στήν Στρατιωτική Διοί­­κηση Ἀττικῆς ὡς ὑπασπιστής τοῦ Δ/τοῦ της Π. Κατσώτα στό 1Ο Ε.Γ.

Τό 1948 - 49 πολέμησε καί πάλι ὡς Διοικητής τῆς Α’ Πυροβολαρ­χίας τῆς 144 Μοίρας Ὀρειβατικοῦ Πυρο­βολικοῦ. Ο Διοικητής του Π. Μπούας κα­ταχώρισε στον φάκελό του: «Πρόκειται περί ἀρίστου Ἀξ/κοῦ, μα­χητοῦ καί λίαν δυναμικοῦ χαρακτῆρος». (Σ.Τ.Γ. 908 τή 5/7/49) καί ἔλαβε εὔ­φη­μο μνεία γιά «ἐξαιρετικήν τόλμην, γενναιότητα καί αὐτοθυ­σίαν».

Κατά τον πόλεμο εκείνο, τοῦ ἀπονεμήθηκαν ἀκόμη τέσσαρες Πολε­μι­κοί Σταυ­ροί (ΕΔΥΕΘΑ 200,333,532/49 καί 165/50) καί ὁ Χρυσός Σταυρός Γε­ω­ργί­ου Α’ μετά Ξιφῶν.

 

Ἐπρόκειτο γιά φαινόμενο ἀξιωματικοῦ. Πρώτευσε σέ ὅλες τίς παρα­γω­γικές σχολές καί ἀπό νωρίς οἱ διαδοχικές κρίσεις του ἔβρι­θαν ὕμ­νων. Εν­δεικτικά αναφέρουμε ότι ήδη ἀπό τό 1950 ἀναφερόταν στόν Φάκελό του:

«Ἐργάζεται μετ’ ἐνθουσιασμοῦ καί ὤν πλήρης ζήλου, δίδει τό πα­ρά­δειγμα πρός μίμησινΕἶναι λίαν ἀγαπητός εἰς τούς συναδέλφους του. Ἐκ τῶν καλυτέρων στελεχῶν τοῦ ὅπλου, πλήρης ἐνθουσια­σμοῦ καί αὐτοπεποιθήσεως ἄς μεταδίδει εἰς τούς ὑπ΄αὐτόνἌριστος πο­λεμι­στής, κοσμούμενος ὑπό εὐψυχίας καί ψυχραιμίας»[2]

Τό 1952 ἀναφερόταν πάλι: «...Ἔχει κῦρος ἐν τῷ Στρατεύματι καί ἰδιαι­τέρως ἐν τῷ Σώ­μα­τι τῶν Ἀξ/κῶν. Ἔχει δύναμιν Διοικήσεως καί τό χάρισμα ἡγε­σίας». Γι’ αὐτό τό 1954 τοῦ ἀπενεμήθη τό Μετάλλιο Στρατιωτικῆς Ἀξί­ας (ΕΔΥΕΘΑ 176/54).

Ἡ δράσις, ἡ εὐφυία καί τό κῦρος του τόν κατέστησε πόλο ἕλ­ξε­ως σχεδόν τοῦ συνόλου τῶν ἀξιωματικῶν, πρᾶγμα πού τοῦ προ­σέ­δωσε σταδιακά τό προσωνύμιο «Νάσερ τῆς Ἑλλάδος». Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ἔκθε­ση πού κα­τε­χωρήθη στόν φάκελό του τήν περίοδο 1958 - 59:

«Ἔχει ἰσχυρᾶν καί ἔντονον προσωπικότητα. Ἐξαιρετικῶς εὔ­στρο­φος. Ὀξυτάτης ἀντιλήψεως καί κρίσεως. Ἰδιαζόντως εὐ­φυ­ής. Ἐξαίρετος χα­­­­ρακτήρ. Μαχητικός. Δίδει ταχείας καί ὀρ­θάς λύσεις ἐπί παντός προ­βλήματος. Χειρίζεται τόν λόγον κα­­­τά τρόπον ἐξαίρετον... Εἶναι δρα­στη­­­ριότατος, λίαν ἀγα­πη­τός καί ἐκτιμᾶται ὑφ’ ὅλων... Αἱ ἐξαίρετοι ἱκα­νότητές του προ­οι­ω­νίζουν δι’ αὐτόν θετικῶς λαμπροτάτην ἐξέλιξιν».

Ὁ Ἀντιστράτηγος Κων/νος Κατσιμίχας ἔλεγε: «Ἦταν γνωστό στό σῶμα τῶν Ἀξιωματικῶν, ὅτι ὁ Γεώργιος Πα­­­πα­δό­που­­­λος, ὁ λεγόμενος Ἀετός, εἶχε τά προσόντα... Ἦταν Φαι­­νόμενο... Εἶχε εὐφυΐα, εἶχε παλληκαριά, εἶχε λε­βε­ντιά!..».[3]

 Ἡ ἄνοδός στήν ἐξουσία

        Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ὑπῆρξε ὁ ἀρχηγός τῆς Ἐπαναστά­σεως τῆς 21ης Ἀπριλίου 1967. Ἐκεῖνος ἦταν ὁ θύνων νος τῆς ὀργανώσεως πού ἀπετέλεσε τόν “πυρή­να” της ἤδη ἀπό τήν δεκαετία τοῦ ’50. Σέ αὐτόν εἶχε στη­ριχθῆ ὁ τότε Α/ΓΕΣ Γρ. Σπαντιδάκης γιά τήν προπα­ρα­σκευή τοῦ σχε­δίου “ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ”. Αὐτός ἐνε­ργοποίησε τούς ἀξιω­μα­τι­κούς καί ὑπῆρξε ὁ μπνευ­στής, ψυχή καί πιτελικός νος της…

         Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος δέν ἐπεδίωξε ποτέ τήν τυπική ἀρχηγία τῆς Ἐπαναστάσεως παρότι ἦταν ὁ οὐσιαστικός ἡγέτης της: Προσέφερε τήν “ἀρχη­γία” στόν Α/ΓΕΣ Γρ. Σπαντιδάκη. Ὅμως ἐκεῖ­νος δέν ἀνελάμβανε τήν εὐ­θύνη χωρίς τήν ἔγκρισι τοῦ Βασιλέως! Κατόπιν τήν προσέφερε στόν Δ/τή τοῦ Γ’ Σ.Σ. Γ. Ζωϊτάκη. Ὅμως ἐνῶ την ἀπεδέχθη, ὑπαναχώρησε καί εκείνος δύο φορές. Στην συνέχεια την προσέ­φερε στόν τότε Ὑπαρχηγό ΓΕΕΘΑ Ὁδ. Ἀγγελῆ. Καί αὐτός ὅμως ἀρνήθηκε.

       Στίς 14ης Ἀπριλίου 1967 ἀποφασίσθηκε ἡ Ἐπανάσταση νά γίνη στίς 21 Ἀπριλίου. Τήν ἴδια ημέρα ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἐξελέγη μέ ἀπόλυτη πλειοψηφία ὡς Ἀρχηγός τῆς Ἐπαναστάσεως. Στήν Τελική Συντονιστική Σύσκεψι τῆς 20ης Ἀπριλίου 1967,  τό θέμα ἐτέθη καί πάλι σέ ψηφοφορία. Καί τό ἀπο­τέλεσμα ἦταν τό ἴδιο: Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἐξελέγη καί πά­λι παμ­ψηφοί ὡς ὁ Ἀρχηγός τῆς Ἐπαναστάσεως.[4]

        Ὁ Σάββας Κωνσταντόπουλος ἕγραφε χαρακτηριστικά: «Γεώργιος Παπαδόπουλοςνεδείχθη Ἀρχηγός τῆς Ἐπανα­στα­τι­κής μάδος κατά φυσικήν πιλογήνψηφίσθη κατ’ πολύτως λευ­θέραν καί νεπηρέαστον θέλησιν πό τούς ξιωματικούς…».[5]

       Ποτέ δέν επεδίωξε επίσης νά γίνη Πρωθυ­που­ργός: Μετά τήν 13η Δε­κεμβρίου 1967, ἦταν διατεθειμένος νά παραχωρήση τήν πρωθυπουργία σέ ἄλλους. Τόσο γιά τήν θέση τοῦ Πρωθυπουργοῦ, ὅσο καί γι’ αὐτήν τοῦ Ἀντιβασιλέως, παρήλλασαν πολλά ὀνόματα, ὅπως τοῦ Γρ. Σπαντιδάκη, τῶν Στρατηγῶν Θρ. Τσακαλώτου καί Σ. Γκίκα καί τοῦ τότε Α/ΓΕΣ Ὀδυσσέα Ἀγγελῆ. Καί πάλι ὅμως ὅλοι ἐστράφησαν πρός αὐτόν. Γνωρίζοντας τό παρασκήνιο αὐτῶν τῶν διαβουλεύσεων, ὁ δημοσιογράφος Σάββας Κωνσταντόπουλος, ἔγραψε: «Ἔτσι ἔφθασε ὁ Γ. Παπαδόπουλος εἰς την Πρωθυπουργίαν. Δέν ἔκαμε παρασκήνιον. Δέν ἐπεδόθη εἰς μηχανορραφίας. Δέν ἔπαιξε παιγνίδιον. Ἡ προσωπικότης του ἐπεβλήθη αὐτομάτως…»[6]

       Τόν Αὔγουστο τοῦ 1970 ο Παπαδόπουλος παραιτήθηκε ἀπό τήν πρωθυπουργία καί ἐπεχείρησε νά ἰδιωτεύση. Τότε ὅλοι τοῦ ζήτησαν νά ἐπανέλθη. Από απόρρητη έκθεση της εποχής αναφέ­ρεται ότι η παραίτησή του εκείνη «κατέδειξε σαφῶς καί κατά τόν πλέον κατηγορηματικόν τρό­πον ὅτι ὁ Πρωθυπουργός θεωρεῖται ὑφ’ ἁπάντων ἀναντικατάστατος».

       Ἐδῶ ἔχουμε δηλαδή τήν πλήρη ἐφαρμογή τοῦ «φύσει ἡγέτου»! Τῆς προ­σωπικότητος πού μέ τήν ἀκτινοβολία της ἐπιβάλλεται καί ὅλοι -εἴτε ἐνσυ­νειδήτως εἴτε ὄχι- ὑποτάσσονται στήν ἀνωτερότητά της.

       Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος δέν χρησιμοποίησε οὔτε δόλο, οὔτε βία, οὔτε παρασκήνιο γιά ν’ ἀποκτήση τήν ἐξουσία. Οὔτε κἄν τήν ἐπεδίωκε. Ἡ συγκέντρωσις τῆς ἐξουσίας στά χέρια του, τοῦ ἐπεβλήθη ἐκ τῶν πρα­γμάτων ὡς φυσικό ἀποτέλεσμα τῆς καθολικῆς ἐπιβολῆς του ὡς Ἡγέτου.

 Statesman

 Ὡς Κυβερνήτης ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἀπέκτησε τόν θαυ­­­μασμό ὄχι μόνον τῶν συνεργατῶν του, ἀλλά καί τῶν πολι­τι­κῶν ἀντιπάλων του. Ὁ Βύρων Σταματόπουλος, πού ὑπῆρξε ὁ μεσάζων μέ πολλούς παλαι­ούς πολιτικούς, ἀφήνει μία ἐκπληκτική μαρτυρία γιά τό γε­γονός αὐτό:

«Ὁ Εὐ­ά­γγελος Ἀβέρωφ, ἐκπρόσωπος τοῦ Κ. Κα­ρα­μανλῆ στήν Ἑλ­λάδα, ἐχα­ρα­κτήριζε τόν Γεώργιο Παπα­δό­που­λο ὡς ἕνα γεννημένο “Sta­tesman”. Δύο ἀντίπαλοί του, ὁ Γ. Πα­πανδρέου καί ὁ Παν. Κανελλό­που­λος, ἐξε­φρά­ζοντο κολα­κευ­τικότατα γιά τήν "χαρισματική προ­σωπι­κό­τη­τα" τοῦ... "δι­­κτά­τορα", γιατί ἐγνώριζαν, ὅπως καί Κ. Καραμανλῆς ("Ἐ­γώ ὁ Ἰά­κωβος") ὅτι ἄν ἀποτύγχανε ὁ Γεώργιος Παπαδό­πουλος, θά ἀπο­­τύγχανε ἡ ἴδια ἡ Ἑλλάδα!»[7]

Ἐπίσης ὁ Κων/νος Μητσοτάκης δήλωσε σέ συνέντευξί του: «Ὁ Γ. Παπαδόπουλος -πρέπει νά τό ποῦμε αὐτό- δέν ἦταν τυ­χαῖ­ος ἄν­θρω­πος... Ἦταν ἔνας ἄνθρωπος μέ ἀσυνήθεις ἱκανό­τη­­τες χωρίς αμφι­βο­λία... Ὅχι, δέν ἦλθε γιά νά τυραννήσει καί δέν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβο­λία γι’ αὐτό».[8]

Ὁ πολιτικός καί ἰστορικός Σπ. Μαρκεζίνης ἐπισημαίνει ὅτι ἦ­ταν σπά­νιο νά βρεθῆ: «...ἄνθρωπος τῆς εὐφυΐας τοῦ Γεωργίου Παπαδοπούλου»[9]

Ἀπέκτησε ὅμως καί τόν θαυμασμό τῶν ξένων: Tό 1968, ἡ Γαλλική ἐφημερίδα "Ὡρόρ" τόν τοποθέτησε μεταξύ τῶν 10 κο­ρυφαίων προσωπικοτήτων τοῦ ἔτους 1968. Tό 1970 τό πε­ριοδικό "Ame­rican Opinion" τόν ἐξέλεξε ὡς τόν καλλίτερο δι­εθ­νῶς ἡγέτη γιά τό ἔτος. Τόν Μάϊο τοῦ 1972, ἡ Ἰτα­λική ἐφη­με­ρί­­δα "Roma" μέ ἄρθρο τοῦ γνω­στοῦ δημοσιογράφου G. Fergola, ἔ­γρα­φε:

«Ἡ ἐπαναστατική ἐξουσία προσωποποιεῖται βαθμιαίως εἰς τήν φυ­σιο­γνωμία τοῦ Πρωθυπουργοῦ Γ. Παπαδοπούλου, ὁ ὁποῖος ἀπέ­δειξε ὅτι εἶναι ὁ ἱκανώτερος καί εὐφυέστερος ἡγέτης τῆς νέ­ας Ἑλλάδος. Ἦταν ἕνας ἐκ τῶν λαμπροτέρων ἀξιωματικῶν τοῦ Ἑλλη­νικοῦ Στρατοῦ, πλειστάκις πα­ρασημοφορηθείς καί δια­­κριθείς στούς πολέμους… Ὁ Πρωθυπουργός εἶ­ναι τό ἄκρως ἀντί­θετο τοῦ παλαιοῦ τύπου στρατιωτικοῦ ὡς τόν ἀνα­φέρει ἡ πα­ράδοσις. Δέν εἶναι οὔτε κοσμικός, οὔτε ἀρέσκεται στά ρητο­ρι­κά σχήματα. Εἶναι ψυχρός ἐκτι­μητής τῆς καταστάσεως, μέ ὑ­ψη­λή μό­ρφω­­σι, ἱκανότατος στόν καθορισμό τῶν ὀρθῶν πολι­τι­κῶν κινήσεων καί ἔ­χει πλήρη συνείδησι τῆς σοβαρότητος τῆς ἀπο­στολῆς του… Γνωρίζει ἄ­ρι­στα πῶς κυβερνᾶται τό Κράτος, πῶς διατηρεῖται ἡ ἐξουσία καί πῶς πρα­­γματοποιείται ἡ Ἀνα­νέ­ωσις μέ σεβασμό πρός τίς ἱστορικές πα­ρα­δό­σεις».

Ὁ Γ. Παπαδόπουλος διεκρίνετο γιά τήν εὐφυΐα του καί τήν πο­λι­τική σκέψι του, ἡ ὁποία ἔφτανε τά ὅρια τῆς ἔμφυτης ἰδιοφυΐας (genie).

Ὁ Στ. Πατ­τακός γράφει: «Εὐφυέστατος, "πουλιά στόν ἀέρα ἔπιανε", εὔστροφος, εὐέ­λι­κ­τος, βρα­δύς εἰς τήν μελέτην τοῦ προβλήματος, ταχύς εἰς τήν λύ­­­­σιν τοῦ προβλή­ματος, τολμηρός εἰς τήν λῆψιν τῆς ἀποφά­σε­ως...».[10]

Ὁ διπλωμάτης καί πρωθυπουργός τό 1963, Παν. Πιπινέλης δή­λωνε: «Ἔχω ζήσει ἀλλά καί μετάσχει στά πολιτικά δρώμενα τῆς Ἑλ­λά­­­δος ὡς διπλωμάτης, Πρέσβυς ἤ Ὑπουργός, ὑπό τούς Βα­σιλέα Κωνσταντῖ­νο, Ἐλ. Βε­νιζέλο, Π. Τσαλδάδη, Ἰ. Μεταξᾶ, Ἀ. Παπά­γο, Κ. Καραμανλῆ κ.λπ. Τέτοια ὀξύνεια καί πολιτική σκέ­ψι ὡ­σάν αὐτήν τοῦ Γεωρ­γίου Παπα­δο­πούλου, δέν ἀντίκρυσα οὐ­δέ­­ποτε σέ κανέναν τους! Πρόκειται περί μιᾶς Ἰδιοφυΐας!»[11]                 

Ὁ καθηγητής Παν. Παπαπαναγιώτου, μᾶς ἄφησε μία πολύ πα­ρα­στατική εἰκόνα τῆς προσωπικότητός του: «Ὁ  Ἄνδρας ἦτο ἀναμφιβόλως ἀξιοθαύμαστος διά τά πολλά καί ἀναμφι­σβήτητα προσόντα τῆς ἡγετικῆς προσωπικότητός του! Οὔτω, διεκρίνετο ἐκ τοῦ καταφανοῦς φυσικοῦ χαρίσματος τῆς ἰδιαιτέρας εὐφυΐας καί ὀξυ­νείας του. Διέθετε σπανίαν παρα­τηρητικότητα καί ταχίστην ἀντί­λη­­­ψιν, δύ­ναμιν ἀναλύσεως καί συνθέσεως ὡς καί ἔξοχον ἱκανότητα ἀνα­συνθέσεως… Διέθετε καταπλήσσου­σαν μνήμην, ἀφοῦ ἠδύνατο νά ἐνθυ­μῆται τί εἶχεν ὑποστηρίξει Ὑπουργός τίς, ἐπί τοῦ ἰδίου θέματος πρό δι­ετίας ἤ τρι­ε­τίας».[12]

Ὁ Γ. Γεωργαλᾶς συμπληρώνει ὅτι διέθετε: «…μεγάλην ζωτικότητα, σπα­νίαν τακτικήν ἱκανότητα καί φα­ν­­τα­­σίαν, τεραστίαν ἐργατι­κότητα, ἰσ­χυ­ρ­άν προσωπικό­τη­τα, ὑ­πο­μονήν καί ρεαλισμόν πολιτική σκέψι καί θαυ­­μα­στή ἱκανότητα χειρι­σμῶν...».[13]

Ὁ καθηγητής Ἰωάννης Χολέβας γράφει: « Γεώργιος Παπαδόπουλος ταν ἄνθρωπος σπανίας εὐφυ­ΐ­ας καί εὐστρο­φίας. Ἡ συνεννόηση μαζί του ἦταν πάρα πολύ εὔ­κο­­­λη διό­τι διέ­θε­τε εὐρεία ντίληψη καί ψογη συ­μπεριφορά πρός τούς συ­νε­­ργάτες του. Στίς συζητήσεις ἦταν δημοκρατι­κό­τα­­τος καί τούς ἄκου­γε ὄλους μέ πολ­λή προσοχή καί ὑπομο­νή».[14]

Ὁ Παῦλος Μανωλόπουλος ἀναφέρει: «Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἦταν μία μεγάλη ἡγετική προ­σω­πι­­­κό­τητα. Διέθετε σπάνια εὐψυχία καί ὑψηλό δείκτη νοημο­σύ­νης. Ἦταν βαθύ­τα­τα Ἑλληνόψυχος. Ἀπέφευγε τίς ἀκραῖες λύ­σεις, ἦταν ἄνθρωπος τοῦ μέ­τρου».[15]

Ὁ Ἀλ. Ματθαῖου περιγράφει: «Ἡ ὀξύνεια τοῦ πνεύματός του ἦτο καταπληκτική!... Μᾶς προέτρεπε νά προχωροῦμε γρήγορα τό ἔργο μας, λα­μ­βά­νοντας γρήγορα τίς ἀποφάσεις μας, χωρίς σχολαστικό­τη­τες μέ τήν σκέψη μήπως κάνουμε λάθος. "Ἄς κά­νετε λάθος" ἔ­λε­γε. Ὁ καβαλ­λάρης πέφτει ἀπό τό ἄλογο, ὄχι ὁ πεζός. Καί ἐγώ θέλω νά εἶσθε καβαλλάρηδες"[16]

Ὁ Ἐπαμεινώνδας Τσέλλος ἐπίσης ἔγραφε: «…ἀπεδείχθη σώφρων, δρα­στή­ριος καί δεξιο­τέ­χνης εἰς στρατη­γικούς χειρισμούς, Ἡγέτης μέ μεγά­λην πο­λιτι­κότη­τα...».[17]        

Ἀκόμη πιό παραστατικός ὑπῆρξε ὁ Γ. Κάρτερ: «Νοῦς προικισμένος μέ εὐφυία, ἦταν ὡς ἡγέτης ὀξύνους καί διο­ρατικός. Διέθετε ὀξεία πολιτική κρίση καί εὐερέθιστο αἰ­σθητήριο… Διέ­θετε λεβεντιά ψυχῆς, ἀγαθότητα αἰσθημάτων, εὐστροφία πνεύ­μα­τος καί ἀλτρουισμό μέ τόν ὁποῖον περιέβαλλε ὅλες τίς ἀπο­φάσεις του. Ἀπό τίς πιό μικρές ὥς τίς πιό μεγάλες… Ὅσοι στό παρελθόν εἶχαν γνωρίσει καί ἄλλους πρωθυπουρ­γούς, παρε­δέχοντο ὅτι στό πρόσωπό του, προε­βάλλετο ἕνας νέ­ος “τύπος” Πρωθυ­πουργοῦ Ὁ Γ. Παπαδόπουλος ὑπῆ­ρξε ἐμπνευσμένος ἡγετικός νοῦς, μέ ἔμφυτο τάλαντο περί τό “κυ­βε­ρνάν”».[18]

Ὁ γνωστός δημοσιογράφος Σάββας Κωνσταντόπουλος ἔγρα­φε: « Συνδυάζει τήν ἄκαμπτον ἀ­πο­­­φασιστικότητα μέ τήν μετριοπάθειαν. Ἡ ὀργανωτι­κότης του εἶναι ἀξιοθαύμαστος καί τό ἦθος του ἀνεπίλη­πτον».[19]

Ὁ Ἀριστείδης Δημόπουλος ὁμολογεῖ τί ἐντύπωσι τοῦ προ­κά­λε­­σε ὅταν τόν γνώρισε: «Συν­ειδητοποίησα ἀστραπιαῖα τότε, ὅτι ὁ Ἄνθρωπος μέ τό διει­σδυτικό βλέμμα πίσω ἀπό τό πρωθυπουργικό γραφεῖο ἦταν ὁ Ἡγέτης πού ἀνα­ζητούσαμε στά προηγούμενα “πέτρινα χρό­νια” τοῦ Ἀνένδοτου καί τοῦ ἐκφυλισμοῦ τοῦ Κοινοβουλευτισμοῦ σέ “ἔννομη” ἀναρχία καί διαφθορά».

Πέραν ἀπό τήν εὐφυΐα διέθετε βα­θυ­τάτη μόρφωσι. Ὁ καθηγητής Παν. Παπαπαναγιώτου γράφει: «Ἠδύνατο  νά  συζητῆ  πάσης  φύσεως θέματα, ἥτοι  οὐχί μόνον δι­οι­­κητικά, οἰκονομικά, δημοσιονομικά ἤ τοιαῦτα ἐξωτερικῆς πο­λιτικῆς, ἀλλά καί μαθηματικά καί ἀναλογιστικά. Ἀκόμη πα­ρηκολού­θει καί τάς συζητή­σεις ἐπί νομικῶν θεμάτων. Διέ­θετε πο­λυμερεῖς γνώσεις εἰς τούς περισ­σοτέρους πνευ­μα­τι­κούς το­μεῖς, ἀκόμη δέ καί εἰς τούς τομεῖς τῆς γενικῆς ἱστορίας καί τῆς πολιτι­κῆς τοιαύτης, ἔτι δέ καί εἰς ἐκεῖνον τῆς μαρ­ξι­στι­κῆς δια­λεκτικῆς[20]

 Ἀσκητικός & Ἐργασιομανής

 Ἀκόμη ἕνα χαρακτηριστικό τοῦ χαρακτῆρος του ἦταν ἡ ἐργα­τι­κότητα καί ὁ σπαρτιατικός βίος του.

Ὁ ἴδιος ἔλεγε: «Ἐργάζομαι ὑπό συνθήκας ἀσκητικάς διά νά πείθω τόν ἑαυτόν μου ὅτι παραμένω εἰς τήν θέσιν τῆς αὐτοθυσίας καί νά τόν προ­σφέρω ὡς παρά­δειγμα εἰς τούς ἄλλους. Δέν προσφέρω ἀπό τάς δεδομένας παροχάς τοῦ πολ­ιτισμοῦ εἰς τόν ἑαυτόν μου τί­ποτε ὡς ψυχαγωγίαν, ὡς ἀπόλαυσιν».[21]

Αὐτή ἦταν καί ἡ ἀλήθεια. Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἐργαζό­ταν 18 ὧρες τό 24ωρο. Ἀναχωροῦσε γιά τό Πρωθυπουργικό Γρα­φεῖο -πού ἀπο­καλοῦσε “τάφο”- στίς 06:00 τό πρωί καί ἐπέ­στρεφε κο­ντά στά μεσάνυκτα.

Ὁ Γ. Κάρτερ διηγεῖται: «Ἐργασιομανής, ἀγνοοῦσε τήν τέρψη τῆς ἀναψυχῆς. "Ὁ Χρό­νος" ἔλεγε "εἶναι τό μόνο πρᾶγμα πού δέν ἀντικαθίσταται..." Καί τόν ἀπο­λάμβανε ἀόκνως ἐργαζόμενος!..».[22]

Ὁ Π. Παπαπαναγιώτου συμπληρώνει: «Ἐξεδήλωνε πάντοτε πρωτοφανή σωματικήν καί ψυχικήν ἀ­ντο­­χήν καί οὐδέποτε προέδιδε ὅτι διεκατείχετο ὑπό κοπώ­σε­ως».[23]

Ὁ καθηγητής Ἰωάννης Χολέβας γράφει: «Ἦταν χαλκέ­ντε­ρος καί ἐργα­τικότατος».[24]

 Συναισθηματικός & Μεγαλόψυχος

 Ὁ Στ. Παττακός γράφει χαρακτηριστικά: «Γενναῖος. Συν­αι­σθη­ματικός εἰς τό ἔπακρον Εὔθικτος. Ἐντι­μό­τατος... Φιλόστορ­γος πρός πάντα ἄνθρωπον, ἀκριβοδί­και­ος. Ἡ ψυχραιμία του καταπληκτική... Ἡ εὐγένεια, ἡ πραό­της, ἡ ἐπιείκια, ἡ ψυχραιμία τοῦ Γε­ω­­ρ­γίου Πα­παδοπούλου θά μοῦ μεί­­νη ἀλησμόνητη...».[25]

Ὁ ἱδρυτής τῆς Υ.ΕΝ.Ε.Δ. Τρύφων Ἀποστολόπουλος λέει ὅτι ἦ­ταν: «Εὐγενής, Ἀνεξίκακος, Πονετικός καί ἐχέμυθος…»[26]

Ὁ Στ. Καραμπέρης ἐπίσης: «Ἦτο λίαν συναισθηματικός καί ἀνθρωπιστής. Τοῦτο ἀποδει­κνύ­­­εται ἀπό τάς πολλαπλάς ἀμνηστεύσεις, μη­δέ τοῦ ἐπιδόξου δολο­φό­νου τοῦ ἐξαι­ρου­μένου».[27]

Ὁ Γ. Κάρτερ ἐπισημαίνει: «Διέθετε ἀστείρευτα ἀποθέματα Ἀνθρωπισμοῦ καί Φι­λαλ­­λη­λίας, τά ὁποῖα καί ἐπέδειξε ἐμπράκτως σέ πολλές περι­πτώσεις ἐπιφα­νῶν ἀντι­πά­λων τῆς Ἐπαναστάσεως. (Θεοδωρά­κης, Ὀπρόπουλος, Μαγκά­κης κ.λπ.)».[28]

Ὁ Εὐάγγελος Τσάκας ἐπίσης: «…διεκρίνετο γιά τόν συναισθηματισμό του καί τήν δεξι­ο­τε­χνία τοῦ ἰσορρο­πι­στοῦ».[29]

Ὁ Ἀλ. Ματθαῖου: «Διεκατείχετο ἀπό ἀνθρωπιά καί μέσα ἀπό τό σύστημα τῶν προ­­­σωρινῶν Ἐκτάκτων Ἐξουσιῶν -ἀπό τίς ὁποῖες ἔχω ἰδίαν ἀ­ντί­­ληψιν ὅτι ἤθελε νά ἀπαλλαγῆ τό συντομώτερον δυνατόν- πο­νοῦσε τόν ἄνθρωπον».[30]

Ἐπίσης ὁ παλαίμαχος πολιτευτής Γ. Βαρβούτης ἔλεγε: «...Δέν ἐπέδειξε σκληρότητα δικτάτορος, ἐπέδειξε μᾶλλον ἀγα­θό­τητα. Καί ἀπέναντι τοῦ ἰδίου τοῦ δολοφόνου του. Τούς ἀμνή­στευσε ὅλους!».[31]

Πολλοί ἰσχυρίστηκαν ὅτι ὁ συναισθηματισμός καί ἡ ἔλλειψις σκλη­ρότητος δέν τοῦ ἔδιδαν τήν ψυχοσύνθεσι “ἐπανα­στάτου”. Ὅ­τι δηλαδή, θά ἔπρεπε νά εἶναι πιό “σκληρός” καί νά ἔχη…”πάρη κεφάλια”. Εἶναι γεγονός. Ἀλλά αὐτό δέν ἦταν μειονέκτημα. Ἦταν προ­τέ­­ρημα! Οἱ Ἐπαναστάσεις δέν κρίνονται ἀπό τά “κεφάλια πού παίρ­νουν”, ἀλλά ἀπό τίς μεταρρυθμίσεις τίς ὁποῖες κάνουν.

Ὁ Χρῆστος Σγου­ρί­τσας ἔγραφε ἀπό τό 1925: «Τό στάδιον τῆς μεταρρυθμίσεως πρέπει νά διακρίνη ἡ ὕφεσις τῶν ἐσω­τερικῶν παθῶν, ἡ ἐγκατάλειψις τῆς βίας καί ἡ ἔντασις δυνάμεων πρός δη­μιουργίαν, τόν τρόπον δέ, τῆς μεταρρυθμί­σε­ως, ἡ σύνεσις»[32]

Αὐτήν ἀκριβῶς τήν μέθοδο χρησιμοποίησε ὁ Γ. Παπαδό­που­λος.

Ὁ Σάβ­βας Κωνσταντόπουλος ὀρθῶς ἔγραφε: « Τόν ἐνδιαφέ­ρει νά πα­ρα­δώση κάποτε τήν Ἑλλάδα εἰς τόν Λαόν της εἰς ἀ­συ­­γκρί­τως καλλι­τέ­ραν κατάστασιν ἀπό ἐκείνην εἰς τήν ὁποί­αν εὑ­ρί­σ­κε­το ὅταν τήν παρέ­λαβε καί νά πῆ τότε τό "νῦν ἀπο­λύ­εις τόν δοῦ­λον σου Δέσποτα"».[33]

 Ἑμφάνισις - Πολιτικός Λόγος

 Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος διέθετε ἕνα πολύ δυναμικό πα­ρου­­­σιαστικό ὡς ἡγέτης. Μέ ἀστραποβόλο βλέμμα, ἔντονο παλμό στίς κινήσεις κατά τούς λόγους του, ἐντυπωσίαζε. Χωρίς “θεατρινισμούς” δέν εἶχε τίποτε τό “δικτατορικό” στήν ἐ­μφάνισί του. Ἔδιδε ὅμως τήν εἰκόνα ἑνός σιδηροῦ Κυβερ­νήτου. Ἑ­νός ἐμπνευσμένου καί θεληματικοῦ ἡγέτου.

Γράφει σχετικά ὁ Γ. Κάρτερ: «Μία νέα ἡγετική φυσιογνωμία, ἄγνωστη ἕως τότε σέ ὅλους τούς Ἕλληνες, ἀναταράσσει μέ τόν δυναμισμό της τά λιμνά­ζοντα ὕδατα τῆς ἀπραξίας. Εἶναι ὁ Γεώργιος Παπαδό­πουλος… Ὁ λόγος του δέν εἶναι πε­ριστασιακός. Δέν θυμίζει τήν ρητο­ρι­κή φλυαρία καί τούς ξύλινους λό­γους τοῦ παρελ­θόντος. Εἶ­ναι πηγαῖος, ριζοσπαστικός, πλήρης ὁρα­μά­των καί αἰσιοδο­ξίας. Πείθει, προκαλεῖ ἐρεθισμούς…».[34]

Ὁ δημοσιογράφος Βαγγέλης Παπαδόπουλος πού τόν ἀκολού­θησε ὡς ρεπόρτερ σέ πολλές περιοδεῖες ἐπίσης ἔγραψε:

«Ἀπό τήν πρώτη του δημόσια ἐμφάνιση ὁ Γεώργιος Παπα­δόπου­λος ἐντυ­πωσίασε τόν Ἑλληνικόν Λαό καί φυσικά κατ' ἐπέ­κταση καί τήν παγκό­σμια γνώμη. Τό πάθος στήν ὁμιλία του καί ἐκεῖ­να τά διαπεραστικά μά­τια δίνουν στήν φυσιογνωμία του μία δύναμη πού σέ καθηλώνει. Δια­βλέπεις ἕνα χαρακτῆρα μετριό­φρονα, ψύχραιμο, ἀποφασιστικό, δυ­νατό καί ἔξυπνο, μέ ἀ­τσα­­λένια νεῦρα. Οἱ δημόσιες ἐμφανίσεις του εἶναι κανονικές, ἄν μή περι­ορισμένες. Φειδωλός στήν φθορά, κατάφερε νά μή πα­­­ρασυρθεῖ ἀπό τιμές καί δόξες τοῦ ἀξιώματός του καί νά διατη­ρή­σει μία σοβα­ρότητα καί κομψότητα ἀξιοζήλευτη».[35]

Ἐντύπωσι εἶχε προκαλέσει καί στόν Ἀριστοτέλη Ὠνάση, ὁ ὁ­ποῖος το­νιζε ὅτι: «...Ὁμιλεῖ χωρίς χειρόγραφον, ἐντυπωσιάζει καί ἐπιβάλλε­ται!»[36]

Ὁ παλαίμαχος κεντρῶος πολιτικός Γ. Βαρβούτης παρατηροῦ­σε ὅτι στούς λόγους του γίνεται: «...φιλοσοφική διατύπωσις πολιτικῶν ἰδεῶν»[37]

Ὁ παλαιός πολιτευτής Θεόδωρος Τουρκοβασίλης παρατηροῦ­σε: «Καί τοῦ ὁποίου Γ. Παπαδοπούλου πᾶς τίς θαυμάζει τήν ἐμ­βρί­θειαν τῶν πράξεών του, τήν ἰσχυράν πνευ­ματικότητά του, χω­ρίς νά παρα­λεί­ψω τήν γενναιοφροσύνην καί ψυχικήν του εὐ­γέ­­νειαν, τήν ἄνευ ὁρίων φι­λο­πονίαν του καί τό ρη­τορικόν του τά­λαντον. Ὁμιλεῖ ἀπό στή­θους ἐπί ὥρας ὁλοκλήρους…».[38]  

Καί ὁ δημοσιολόγος Ἀλέξανδρος Παγουλάτος προσέθετε: «Χωρίς οἰκογενειακάς περγαμηνάς. Ἁπλούστατον παιδί τοῦ Λα­οῦ μας. Ἐστράφη ἐναντίον τῶν πάντων. Κυβερνήτης - Ἐθνι­κός καί ὄχι Πολιτικός Ἡγέτης - ἠσκήθη νά λέ­γη τήν ἀλήθειαν πρός τό Ἔθνος. Δέν κολακεύει τάς μάζας. Διδάσκει, προ­γραμ­μα­τί­ζει, οἰστρηλατεῖ».[39]

Ἑντιμότης καί Ἦθος

 Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος διῆγε ἀσκητικό βίο. Ὑπῆ­ρ­ξε κατά τόν Π. Μανωλόπουλο πάντοτε: «Ἀπόλυτα ἀξιοπρε­πής, φι­λε­λεύθερος καί ἀνεξά­ρτητος». Δέν ἀπεκόμισε ἀπολύτως τί­ποτε ἀπό τήν 6ετία τῆς δια­κυβε­ρνή­σεώς του. Ἔφυγε ἀπό τήν ζωή πάμπτωχος, νοσηλευόμενος ἐπί 3ετία (1996 - 1999) σέ δημόσιο νοσοκομεῖο χωρίς τήν στοιχειώδη δυνατό­τητα μίας ἰδιωτικῆς νοσοκόμας. Καί κηδεύθηκε μέ δωρεές καί σέ δα­νεικό τάφο!...

Τήρησε στό ἔπακρον αὐτό πού εἶπε στούς συνεργάτες του στίς 5 Μαΐου 1973, σάν σήμερα, ἀνήμερα τῶν 54ων γενεθλίων του:

«Οἱ πολιτικοί ἀγῶνες ἀπαιτοῦν θυσίας. Ὅλοι οἱ τίμιοι ἀγω­νι­σταί τοῦ πολιτικοῦ βίου πεθαίνουν “στήν ψάθα”. Νά ἐνθυ­μῆ­σθε τοῦτο»

 

[1] «Ἔκθεσις Πολεμικῆς Δράσεως» Γ. Παπαδοπούλου 2ος Ὑποφάκελλος καί «Φύλλον Ποιότητος»

[2] «Βιβλιάριο Μητρῶου Αξιωματικοῦ» Φάκελλος Γ. Παπαδοπούλου

[3] «Μῦθοι καί Ἀλήθεια» σελ. 173.

[4] Ὁ Στ. Παττακός ἀφηγεῖται: «Ὁ Παπαδόπουλος, ἐπεκυρώθη ὡς Ἀρχη­γός τῆς Ἐπαναστάσεως, ἄνευ ἀντιρρήσεως οὐδενός…» («Διαξιφισμοί» σελ. 441). Καί ὁ Στέφανος Καραμπέρης ἐπιβεβαιώνει: «…Ἀπεφασίσθη ἐκεῖνο τό βράδυ νά ὁρισθῆ ὡς Ἀρχηγός ὁ Συν/ρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, τοῦ ὁποῖ­ου τάς ἱκανότητας παρεδέχοντο ἅπαντες» («Ἡ Ἐπανάστασις τῆς 21ης Ἀπριλίου καί τά κινήματα Βασιλέως καί Ἰωαννίδη» σελ. 58).

[5] «Ἐλεύθερος Κόσμος» Ὁκτώβριος 1972

[6] Ἐφ. «Ἐλεύθερος Κόσμος» φ. 23 - 10 - 1972

[7] Ἡ ἔκθεσις στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[8] Συνέντευξις στόν Ν. Θεοδώρου ἐφ. «Μάχη» φ. 19/10/2014.

[9] «Ἀναμνήνεις 1972 - 74»

[10] «Διαξιφισμοί»

[11] Μαρτυρία Εὐαγγ. Τσάκα καί Ἰω. Λαδᾶ πρός Συγγραφέα.

[12] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Η’, πρόλογος.

[13] «Τό Ἑλληνικό Πρόβλημα καί ἡ Λύσις του» σελ. 31.

[14] «Δρ. Ἰωάννης Χολέβας, ὁ καθηγητής, ὁ ὑπουργός, ὁ ἄνθρωπος»

[15] Ἡ ἔκθεσις στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[16] Ἡ ἔκθεσις στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[17] Ἐφ. «Ἀκρόπολις» 26/6/1973.

[18] «Τά καύσιμα ἐτελείωσαν» σελ. 30 - 31.

[19] «Ἑλ. Κόσμος» φ. 16/12/1967.

[20] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Η’, πρόλογος.

[21] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Β’, σελ. 26.

[22] Στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[23] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Η’, πρόλογος.

[24] «Δρ. Ἰωάννης Χολέβας, ὁ καθηγητής, ὁ ὑπουργός, ὁ ἄνθρωπος»

[25] «Διαξιφισμοί»

[26] Στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[27] «Ἡ Ἐπανάστασις τῆς 21ης Ἀπριλίου καί τά κινήματα Βασιλέως καί  Ἰωαννίδη» σελ. 149.

[28] Στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[29] Στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[30] Στό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.

[31] Σπ. Μαρκεζίνη «Ἀναμνήσεις 1972 - 74» σελ. 274.

[32] «Ἐπανάστασις, Πολιτεία καί Δίκαιον» σελ. 173.

[33]  «Ἑλεύθερος Κόσμος»

[34] «Τά καύσιμα ἐτελείωσαν» σελ. 25.

[35] «Τό πορτραῖτο ἑνός Ἡγέτη ἤ πέντε χρόνια Ἐπανάστασης»

[36] Σπ. Μαρκεζίνη «Ἀναμνήσεις  1972 - 74» σελ. 124

[37] Σπ. Μαρκεζίνη «Ἀναμνήσεις  1972 - 74» σελ. 274.

[38] Ἐφ. «Νέα Πολιτεία» φ. 25 - 3 - 1969.

[39]  «Ἐθνεγερσία» 1967 - 1973.