21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967 & "ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ" (ΜΕΡΟΣ Γ')
του Χρήστου Μπολώση, Αντιστρατήγου ε.α., Β' Αντιπροέδρου του ΕΠΟΚ
Για να κλείσουμε το μεγάλο κεφάλαιο της αντιστάσεως των καλλιτεχνών, που αρχίσαμε στο προηγούμενο μέρος, θα αναφερθούμε στο τραγούδι «Ζαβαρακατρανέμια», το οποίο ως γνωστόν, είχε γράψει ο Γιάννης Μαρκόπουλος για την ταινία «Επιχείρησις Απόλλων» το 1968, ντάλα χούντα δηλαδή.
Τα λόγια του, ακούγονται ακαταλαβίστικα. Αρκετά αργότερα, δόθηκαν πολλές εκδοχές για το τι μπορεί να σημαίνουν. Ο ίδιος ο Γιάννης Μαρκόπουλος πολλά χρόνια αργότερα, θα λύσει το μυστήριο εξηγώντας: «αλληλούια» = αλληλουχία, «ζάβαρα» = λάβαρα, «κάτρα» = μαύρα, «νάμα» = βάπτισμα, «λάμα» = το μαχαίρι, «νέμια» = Ανέμισαν, «ίλεος» = Έλεος. Δηλαδή: Ζάβαρα κάτρα νέμια = Λάβαρα Μαύρα Ανέμισαν. Ίλεος Ίλεος = Έλεος, Έλεος. Λάμα Λάμα Νάμα Νάμα Νέμια = Το μαχαίρι, το μαχαίρι μάνα μάνα Ανέμισαν. Και όλο μαζί: «Λάβαρα μαύρα ανέμισαν, έλεος έλεος το μαχαίρι το μαχαίρι μάνα μάνα ανέμισαν αλληλουχία».
Του Γιάννη του Μαρκόπουλου λοιπόν, του πήρε 40 τόσα χρόνια για να βρει τι θα πει μία λέξη, που πρώτα την χρησιμοποίησε και μετά έμαθε τι σημαίνει.
Εγώ, πνεύμα ανήσυχο ως γνωστόν, δεν πείστηκα και έδρασα ακαριαίως. Έψαξα σε λεξικά, στο Ταλμούδ, σε αρχαίους παπύρους, στο βιβλίο των Μικρών Εξερευνητών, που χρησιμοποιούν τα ανηψάκια του Ντόναλντ Ντακ, στον Καζαμία, στη Σολομωνική, στην «Ωραία του Πέραν», ακόμα και στον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας» και βρήκα τις παρακάτω έννοιες, τις οποίες καταθέτω ίνα καταχωρισθούν εις τας δέλτους των αντιστασιακών περγαμηνών, αμήν…: «Ζα» = Ζαβός. «βαρα» = βαράτε ή βάρα (αναλόγως προς τα πού κατευθύνεται και από πού προέρχεται η καρπαζά) «κάτρα» = κατραπακιές. «νέμια» = Ανεμίσιες, σβουριχτές (όπως φυσάει ο άνεμος) «ίλεος» = Ιλεός «λάμα» = μαλα….ς (έχει γίνει μερικός αναγραμματισμός…) «νάμα» = να ματώσει. Δηλαδή: Ζα βαρα κάτρα νέμια = Ζαβός είναι βάρα του κατραπακιές σβουριχτές. Ίλεος Ίλεος = να τον πιάσει ιλεός (δηλαδή να του στρίψουν τ’ άντερα) Λάμα = τέτοιος μαλα…ς που είναι Νάμα = να ματώσει.
Και όλο μαζί: Ζαβός είναι βάρα του κατραπακιές σβουριχτές να του στρίψουν τ’ άντερα, τέτοιος μαλ…ς που είναι, να ματώσει.
-Ρε τι λάμα μας λες; Πώς και αποδομείς το κορυφαίο αντιστασιακό τραγούδι του αιώνα; Θα παρατηρήσει ο νουνεχής και συγκροτημένος νους.
Παιδιά ψυχραιμία, θα αντιτάξω εγώ. Διότι αν σας περιγράψω τη σκηνή που έζησα το Χειμώνα του 1973, όταν κορυφαίος σήμερα τραγουδιστής και αντιστασιακός βεβαίως βεβαίως με παρακαλούσε να μεσολαβήσω σε κάποιον ισχυρό γιατί ήταν σε δυσμένεια και σε αντάλλαγμα αυτός θα τραγουδάει δωρεάν στις Μονάδες για την «Επανάσταση», όπως πολλές φορές ανέφερε, θα αρχίσετε να φωνάζετε όλοι μαζί: «Ίλεος, Ίλεος» και θα ζητάτε από την νάμα σας για σας δώσει κανένα κουζινο-λαμα να τον λαμαιρώσετε (=μαχαιρώσετε…).
Και συνεχίζουμε.
Ένα άλλο είδος αντιστασιακών είναι οι ξεχασιάρηδες. Αυτοί δηλαδή, που για 53 χρόνια έχουν ξεχάσει τι… τράβηξαν και τα θυμούνται ξαφνικά τώρα. Είναι αυτοί που μιλάνε σε διάφορα φρέσκα ντοκιμαντέρ και μας παρουσιάζουν «καινούργια στοιχεία», τα οποία βγάζουν τώρα στο φως, διότι από τα βασανιστήρια είχαν πάθει τέτοιο σοκ που τώρα και δειλά δειλά, αρχίζουν να συνέρχονται.
Έχουμε το «Βέλος». Μία καραμπινάτη ανταρσία, την οποία παρουσιάζουν ως ηρωισμό. Πολλά ενδιαφέροντα (και πιπεράτα) στοιχεία για την ιστορία αυτή, διηγείται ο τ. βασιλιάς Κωνσταντίνος στο βιβλίο του: «Χωρίς τίτλο». Αξίζει τον κόπο να το διαβάσουμε.
Έχουμε και τον Παναγούλη. Πολλοί λένε ότι ήταν ο μόνος πραγματικός αντιστασιακός. Εγώ λέω ότι ήταν και ο Σημίτης, αλλά δεν με ακούνε. Ο Παναγούλης λοιπόν έγινε ήρωας, διότι πήγε να δολοφονήσει τον Παπαδόπουλο. Δεν τα κατάφερε και τον μάγκωσαν. Μετά σκοτώθηκε μυστηριωδώς σε τροχαίο ατύχημα. Αυτά τα τροχαία τελικώς, είναι πάντα μια κάποια λύση. Υπόψη ότι ο Παπαδόπουλος, είχε δώσει αμνηστία στον Παναγούλη για την εναντίον του απόπειρα… Η δημοκρατία όμως, όταν έλεγε ισόβια, εννοούσε ισόβια…
Μία πολιτικός μεγάλου βεληνεκούς και αμφιβόλων ικανοτήτων, είχε συγκλονίσει το Πανελλήνιο με μία αφήγησή της από τα χρόνια της σκλαβιάς. Ήταν, λέει, ταμίας της τάξεώς της και μάζευε τις συνδρομές για το περιοδικό του «Ερυθρού Σταυρού». Όμως είχε κανονίσει, ώστε όλοι οι συμμαθητές της να πληρώσουν σε δεκάρες και πεντάρες, ώστε να κουραστούν οι χουντικοί, που θα τα μετράνε… Για τέτοιες ηρωικές στιγμές μιλάμε. Μη το αμφισβητείτε διότι θυμάμαι πολύ καλά το όνομά της.
Ακόμη είχαμε τους εκφωνητές των ειδήσεων. Πολλοί από αυτούς, δώσανε πραγματικά τιτάνιους αγώνες κατά του καθεστώτος. Και όταν τους έλεγες «Καλά ρε εσύ δεν είσαι που υμνούσες τον Παπαδόπουλο, στα Δελτία Ειδήσεων;» σου απαντούν «Δεν είσαι καλά. Δεν πρόσεχες το ύφος που έλεγα τις ειδήσεις; Είναι σαν να έλεγα ‘’Δεν περνά ο Φασισμός, 114, ΑΕΚ μπορείς μπορείς να προκριθείς’’». Το τελευταίο δεν το έλεγε τότε, αλλά μπέρδευε τις ημερομηνίες.
Είχαμε και τα δώρα, τα οποία είχαν σκοπό να δολοφονήσουν σιγά σιγά και μαρτυρικά τους αποδέκτες χουντικούς. Έτσι οι αντιστασιακοί δώριζαν σκουλαρίκια τα οποία συν τω χρόνω προκαλούσαν ανεπανόρθωτες βλάβες στα αυτιά, ή μανικετόκουμπα που με τις μαγικές τους ικανότητες κολλούσαν τα πουκάμισα στα σώματα των χουντικών και γινόνταν ένα με τη σάρκα.
Ο Νικολάε Τσαουσέσκου ήταν επί 15 συναπτά έτη παρακαλώ, ο λαοπρόβλητος ηγέτης της Ρουμανλις αφού σε κάθε δημοκρατική εκλογικη αναμέτρηση «σάρωνε» με ποσοστά κειμενόμενα από 97 έως 98%. Στις 25 Δεκεμβρίου του 1989, η κυριαρχία του έλαβε τέλος, αφού, επίσης δημοκρατικοί, πολίτες τον συνέλαβαν και τον έστειλαν εκεί ένθα ουκ έστιν πόνος, λύπη ή στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος (κούφια η ώρα που τ’ ακούει…). Η «Αυγή» λοιπόν, 3 μέρες μετά την εκδημία του Νικολάε, δημοσίευσε το σκίτσο που βλέπετε, ειρωνευομένη τους μετά Τσαουσέσκου αντιστασιακούς. Βέβαια το ότι και η ίδια έκανε ακριβώς τα ίδια, προβάλλοντας ή δημιουργώντας, ανύπαρκτους μ.Χ. (μετά ‘’χούντα’’) αντιστασιακούς, λίγη σημασία είχε.
Να θυμίσουμε μόνο την ιστορία της «Ηλένιας Ασημακοπούλου», που… σκοτώθηκε τη βραδιά του «πολυτεχνείου». Όπως αποδείχθηκε, η φωτογραφία της σπαραξικάρδιας αφίσας που κυκλοφόρησε για την αδικοσκοτωμένη Ηλένια, ανήκε στη Νεοζηλανδή Νάνσυ Κρίντλαντ, διάσημο φωτομοντέλο της εποχής. Ο εμπνευστής της… τραγωδίας, άρπαξε 8 μήνες φυλακή για διασπορά ψευδών ειδήσεων και ηρέμησε.
Βέβαια οι νεκροί στο πολυτεχνείο ήταν γύρω στους 47.854. Το πιστοποιούν οι ομαδικοί τάφοι που ανακάλυψε ο μεταπολιτευτικός δήμαρχος Ζωγράφου Δημ. Μπέης, στο νεκροταφείο της περιοχής του. Το ότι δεν τους είδε κάποιος άλλος πλην αυτού, μικρή σημασία έχει.
Επίσης το ότι υπήρξαν δύο πορίσματα (του εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Δημ. Τσεβά το 1974 και το πόρισμα του Αστυνομικού Διευθυντού Γεωργίου Σαμπάνη το 1981), τα οποία βεβαιώνουν ότι ουδείς νεκρός υπήρξε μέσα στο Πολυτεχνείο, αλλά, περί τους 15 με 18, πολύ μακρύτερα (μέχρι Ζωγράφου) ουδεμία σημασία έχει.
Αυτές τις ημέρες του αποκλεισμού λόγω κορονοϊού, η μοναδική ελαφρά (γιατί υπάρχει και η ‘’βαριά’’) διασκέδαση είναι τηλεόραση. Σε μια εκπομπή λοιπόν της «ΕΡΤ σπορτς» άκουσα σε εκπομπή ‘’γυρισμένη’’ περί το 1998, τον Λάγιος Ντέταρι (Ούγγρος ποδοσφαιριστής που το 1988 ήρθε στο Ολυμπιακό) να λέει, αφηγούμενος τους λόγους που πήρε μετεγγραφή, παρά την θέλησή του, από την ομάδα του την Χόνβεντ Βουδαπέστης, στην Άϊντραχτ Φραγκφούρτης: «…Αλλά αφού η πολιτική κατάσταση στην Ουγγαρία εκείνο τον καιρό ήταν αυτή που αποφάσιζε για το πού πρέπει πάω, δεν είχα επιλογή…». Αυτό από ένα ποδοσφαιριστή παγκοσμίου κλάσεως.
Ας διαβάσουμε τώρα μία, φανταστική μεν, αλλά καθόλου απέχουσα από την αλήθεια δε, ιστορία του πεμπτοκλασάτου ποδοφαιριστού Γιάγκου Στραβοκλώτση, ο οποίοι αφηγείται την περιπέτεια της μετεγγραφής του από τον Αετό Ρεματιάς, στο Γεράκι Χαράδρας: «Το 1969, ήθελα να μεταγραφώ από τον Αετό στο Γεράκι, όμως ο Πρόεδρος της Κοινότητας, εγκάθετος της χούντας, ήθελε να με κρατήσει στον Αετό. Εγώ του λέω ή με αφήνεις ή κόβω τη μπάλα. Ο πρόεδρος με απείλησε ότι θα με στείλει στην ΕΣΑ, αλλά εγώ είχα πεισμώσει. Τότε, ήρθε στο χωριό ο ίδιος ο Ασλανίδης και μου λέει ‘’Στραβοκλώτση ή πας στο Γεράκι ή στην Αθλητική Ένωση Γιάρου, διάλεξε’’. Εγώ πάλι αρνήθηκα και τότε έκλεισαν το καφενείο του τρίτου ξαδέρφου μου στη Γερμανία. Μετά από αυτά ο πρόεδρος του Γερακιού, γνωστός αντιστασιακός της περιοχής απέσυρε το ενδιαφέρον του και μαράζωσα στον Αετό’’…»
Είπαμε, ξεκινώντας αυτό τον Μαραθώνιο τον αφιερωμένο στην «αντίσταση» κατά της 21ης Απριλίου 1967, ότι δεν θα ασχοληθούμε με τα αίτια, που επέβαλαν την επέμβαση του στρατού. Όμως δεν μπορώ να αντέξω στον πειρασμό, και παρακαλώ συγχωρέστε με, να μην αναφερθώ στην κλασική πλέον ταινία των μεγάλων μας Αλέκου Σακελάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου «Υπάρχει και φιλότιμο», η οποία γυρίστηκε το 1965. Η ταινία αναφερόταν στην έκπληξη που δοκίμασε ο υπουργός Ανδρέας Μαυρογιαλούρος (Λάμπρος Κωνσταντάρας) όταν από ένα τυχαίο γεγονός, έμαθε ότι στην πλάτη του είχε στηθεί ένα ολόκληρο πανηγύρι κλεψιάς και λοβιτούρας από τους «αυλικούς» του (καλή ώρα). Στο τέλος της ταινίας, ο παραιτηθείς για λόγους ευθιξίας (σαν τους σημερινούς…) υπουργός, κατσαδιάζει τον ιδιαίτερό του Γιωργάκη (Ανδρέας Ντούζος) και τον τοπικό κομματάρχη του στην Πλατανιά, Θόδωρο Γκρούεζα (Διονύσης Παπαγιανόπουλος) με τούτα τα λόγια: «…Εδώ υπάρχει άτι σάπιο. Κι’ όπου υπάρχει σάπιο, υπάρχουν και σκουλήκια. Εγώ βέβαια κι’ αυτό το κατάλαβα, αλλά δεν είμαι άξιος, δεν είμαι ικανός να καθαρίσω αυτό τα σάπιου. Αλλά μην αμφιβάλλετε ότι κάποια μέρα θα βρεθεί αυτός ο χριστιανός και μαζί με το σάπιο θα εξαφανισθούν και τα σκουλήκια σαν εσάς…».
Προφητικότατον
Τέλος και τω Θεώ Δόξα