Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ Ι. ΜΕΤΑΞΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΣΥΝΘΗΚΕΣ & ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

τοῦ Μάνου Ν. Χατζηδάκη, Προέδρου Δ.Σ τοῦ ΕΠΟΚ

Στίς 29 Ἰανουαρίου 1941, ὁ Πρωθυπουργός τοῦ "ΟΧΙ" Ἰωάννης Μετα­ξᾶς ἔφευγε ἀπό τήν ζωή. Τό Ἰατρικό ἀνακοινωθέν ἔλεγε:

   «Ὁ Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἐνεφάνισε πρό δέ­κα ἡμερῶν, ἤτοι τό προπαρελθόν Σάββατον, φλεγμονήν τοῦ φά­ρυγγος ἤτις κατέληξεν εἰς ἀπόστημα παραμυγδαλικόν. Παρά τήν ἔγκαιρον διάνοιξιν του ὡς καί τήν μετεγχειρητικήν κατάλ­ληλον θεραπείαν, παρουσίασεν ἐν συνέχειᾳ τοξιναιμικά φαινό­μενα καί ἐπιπλοκάς, ὡς γαστρορραγίαν καί οὐρίαν καί ἀπέθα­νεν σήμερον 6 π.μ.

Ἐν Ἀθήναις τή 29^η Ἰανουαρίου 1941

Οἱ θεράποντες ἰατροί:

                       Μ. Γερουλάνος                 Ἰ. Χρυσικός

                       Β. Μπένσης                      Γ. Καραγιαννόπουλος

                      Μ. Γεωργόπουλος          Δ. Κομνηνός

                      Μ. Μακκᾶς                      Ν. Λωράνδος

                       Ε. Φωκᾶς                        Γ. Οἰκονομίδης

                     Δ. Δημητριάδης              Ν. Γεωργόπουλος»

 “Ἦτο εἰς τήν Ἀνατολικήν Εὐρώπην, ὅτι ὁ Τσώρτσιλ εἰς τήν Δυτικήν…”

 Ἡ Ἑλλάς μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης εἶχε συντρίψει τήν ἐχθρική εἰσβολή. Ὁ Στρατός μας εἶχε ἐκδιώξει τόν ἐχθρό ἀπό τό ἐθνικό ἔδαφος καί μέ τήν ἐξαπόλυσι γενικῆς ἀντεπιθέσεως τόν κατεδίωκε πλέον ἐντός τοῦ ἐδάφους του: Τό βάθος τῆς ἑλληνικῆς προελάσεως ἐντός τῆς Ἀλβανίας ἦταν ἀπό τριάντα ἕως ὀγδόντα χιλιόμετρα!

        Ἡ Βόρειος Ἤπειρος, εἶχε ἀπελευθερωθῆ γιά τρίτη φορά ἐντός τοῦ 20^ου αἰῶνος. Ἡ Ἑλληνική Σημαία κυμάτιζε σέ ὅλες τίς πόλεις της:         Κορυτσά, Πόγραδετς, Πρεμετή, Ἅγιοι Σαράντα, Δέλβινο, Δερ­βιτσάνη, Ἀργυροκάστρο, Χειμάρα, Κλεισούρα.

        Ἡ ἧττα τῆς Ἰταλίας ἦταν συντριπτική. Ἐντός δυό μηνῶν, 3 Ἰταλοί Ἀρχιστράτηγοι εἶχαν παραιτηθῆ καί ἡ Ἑλλάς ἔδινε τήν πρώτη νίκη παγκοσμίως.

Ὁ θάνατος τοῦ Μεταξᾶ συγκλόνισε καί ὅλη τήν Εὐρώπη. Τόν πεσόντα συμμαχητή, τίμησε ἡ Βρεταννία μέ μοναδικό τρόπο. Τό Πρακτορεῖο “Ρώϋτερ” μετέδιδε:

«Εἰς ὅλα τά κυβερνητικά κτίρια τοῦ Λονδίνου κυματίζουν σήμερον, 31 Ἰανουαρίου μεσίστιαι σημαῖαι διά τόν θάνατον τοῦ Ἕλληνος Πρωθυπουργοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ. Πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι εἶναι ἡ δευτέρα φορά κατά τήν ὁποίαν ἀποδίδεται τοιαύτη τιμή κατ’ ἐξαίρεσιν εἰς μή ἀρχηγόν Κράτους. Διά πρώτην φοράν ἐγένετο τοῦτο ὅταν, κατά τό 1928, ἐκηδεύθη ὁ Στρατάρχης Foch».

        Ὁ Βρεταννός πρέσβυς Πάλαιρετ ἔστελνε ἔκθεσι στήν Κυ­βέρνησί του στήν ὁποία μεταξύ ἄλλων ἔγραφε: «Ὁ θάνατός του, θά ἦταν σοβαρή ἀπώλεια γιά τήν ὑπόθεσί μας, ὁποιαδήποτε στιγμή καί ἄν συνέβαινε. Αὐτή τήν στιγμήν ἡ ἀπώ­λεια ἦταν ἀνεπανόρθωτη»!

       Τό BBC μετέδιδε: «Ἡ εἴδησις τοῦ θανάτου τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδος Ἰωάν­νου Μεταξᾶ ἐπροξένησε βαθυτάτην θλίψιν εἰς τό Λονδίνον. Τονίζεται ἐνταύθα ὅτι εἶναι ἐκτάκτως θλιβερόν νά ἀποθάνη ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος κατέδειξεν εἰς τόν κόσμον, τήν θέλησιν τῶν μικρῶν Ἐθνῶν νά νικήσουν, πρίν ἀπολαύση ἐξ ὁλοκλήρου τῶν καρπῶν τῶν προσπαθειῶν του καί τῆς χαρᾶς τῆς τελικῆς νίκης, ἤτις θά εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν προσπαθειῶν του, αὐ­τῶν...».

        Ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Ρώυτερ στήν Ἀθήνα Χένρυ Στόκς, τη­λε­γραφοῦσε:

«Ἡ Ἑλλάς ἔχει βυθισθεῖ εἰς θλίψιν καταπλαγεῖσα ἐκ τῆς σχε­δόν ἀπιστεύτου εἰδήσεως ὅτι ὁ Ἡγέτης, ὅστις εἶχε καταστεῖ Ἐθνικός Ἥρως, ἀπεχωρίσθη ἀπό αὐτήν, εἰς τοιαύτην κρίσιμον στιγμήν. Ὁ λαός κινεῖται ἀμίλητος ἀνά τάς ὁδούς δεχόμενος τόν ψυχρόν ἄνεμον ὑπό μολυβδόχρουν οὐρανόν».

Ὅλοι οἱ ξένοι διπλωματικοί κύκλοι ἐπεσήμαναν ὅτι: «Ἡ ἔκλειψίς του ἀφήνει σοβαρόν κενόν, δεδομένου ὅτι ὁ Ἀρ­χηγός τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἦτο εἰς τήν Ἀνατολικήν Εὐρώπην, ὅτι ὁ Τσώρτσιλ εἰς τήν Δυτικήν! Ὁ Μεταξᾶς εἶχε τό σπάνιον χάρισμα νά εἶναι ταυτοχρόνως μέγας Στρατηγός καί μέγας διπλωμάτης συνδυάζων στενῶς τάς δυό τοιαύτας ἰδιό­τητας».

Στήν Τουρκία, μετεδιδόταν: «Ὁ Μεταξᾶς, δέν ὑπάρχει πλέον, ἀλλά τό Ἑλληνικόν Ἔθνος θά ζήση αἰωνίως»!

        Τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου του, ὁ Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τῆς Μ. Βρεταννίας καί στενότερος συνεργάτης τοῦ Τσώρτσιλ, Ἄντονυ Ἦντεν, δήλωσε: «Ὁ Μεταξᾶς πέθανε! Σκληρό πλῆγμα. Μία μικρή χώρα ὅπως ἡ Ἑλλάς, δέν δύναται νά ἀναδείξη δυό ἄνδρες τῆς ὁλκῆς αὐτῆς, ἐντός τῆς ἰδῖας γενεᾶς!».

Τό ἱστορικό τῆς ἀσθενείας

       Μέχρι σήμερα πάντως, ὑπάρχουν ἐρωτήματα, κενά καί φῆ­μες, οἱ ὁποῖες δημιουργοῦν ὑπόνοιες ὡς πρός τίς συνθῆκες τοῦ θανάτου του. Ἡ κόρη του Λουκία, ἔγραψε σέ σημείωμά της, τήν προϊστορία τοῦ θέματος:

«Τήν ἄνοιξη τοῦ 1940 (3-16/4/1940 σελ. 461 Δ’ τόμος) ὁ πατέρας μου ἀρρώστησε ἀπό μία αἱμορραγία τῶν ἐντέρων. Εἶχε καιρό πρίν πόνους στό στομάχι δυνατούς (ὅρα π.χ. σελ. 408/5.12.39). Πίστευε ὁ ἴδιος ὅτι εἶναι ἕλκος - ὁ ἰατρός του ὅμως τό ἀπέκλει­σε ὑποθέτων ἀρτηριοσκληρωτική αἰτία. Δέν θέλησε, παρά τίς συμβουλές τῶν φίλων του (Ι. Διάκου κυρίως) νά ἐξετασθῆ ἀπό ἄλλους ἰατρούς. Ἴσως ἀπό λεπτότητα πρός τόν ἰατρόν του, μά κυρίως τόν ἀνησυχοῦσε ἡ σκέψι νά μή γίνει γνωστό πώς ἀδια­θετεῖ καί δημιουργηθῆ ἀναταραχή, κυρίως στό ἐξωτερικό. Ὁ ἰατρός του τοῦ ὑπέδειξε ἀπό τότε μία δίαιτα γιά οὐρία καί τοῦτο κλόνισε πολύ τό ἠθικό του καί τόν ἀδυνάτισε. Σκεπτόταν πῶς θά ἦταν ἱκανός νά κυβερνᾶ ἄν χειροτέρευε (αὔξανε ἡ οὐρία) καί μάλιστα μέ τόν ἐνδεχόμενο πόλεμο ἐν ὄψει καί τήν διεξαγωγή του...».

        Τό Σάββατο, 18 Ἰανουαρίου 1941 ὁ Ἰ. Μεταξᾶς αἰσθανόταν μία ἀδιαθεσία. Τήν ἡμέρα ἐκείνη ἔγραψε καί τό τελευταῖο χειρό­γραφο κείμενό του, τήν ἀπάντησι - διακοίνωσι πρός τήν Ἀγγλία, γιά τίς ὑποτυπώδεις δυνάμεις πού ἐπέμεναν νά δεχθοῦμε. Στήν “Βραδυνή” τῆς 30^ης Ἰανουαρίου διαβάζουμε τήν συνέχεια:

   «Ἐκ τῆς ἐπισταμένης ἰατρικῆς ἐξετάσεως, διεπιστώθη πυώδης ἐρεθισμός τῶν ἀμυγδαλῶν του, ἐκλήθη δέ πάραυτα ὁ εἰδικός λαρυγγολόγος ἐπιστήμων κ. Γεωργόπουλος, συνεργασθεῖς εἰς τήν παρακολούθησιν τῆς νόσου μετά τοῦ ἐπί θυγατρί γαμβροῦ τοῦ Προέδρου καί καθηγητού τοῦ Πανεπιστημίου κ. Εὐγενίου Φωκᾶ. Ἐνεδεικνύετο ἡ ἄμεσος ἀφαίρεσις τῶν ἀμυγδαλῶν, ἀλλά καί λόγω τῆς διογκώσεώς των καί λόγω τοῦ προκεχωρημένου τῆς ἡλικίας, τοῦ ἐπισήμου ἀσθενοῦς, προεκρίθη ἡ σύνθλιψις, δεδομένου ὅτι προέβαλε εἰς περίπτωσιν ἐγχειρίσεως τό ἐνδεχό­μενον ἀκατασχέτου αἱμορραγίας. Ταῦτα ἐννοεῖται συνέβαιναν τήν προπαρελθοῦσαν Κυριακήν, 19 τρέχοντος (Ἰανουαρίου). Τό­τε ὅμως ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς εἶχεν εἰς τό μεταξύ ἐγερθῆ αὐθαι­ρέτως καί εὑρίσκετο ἀκαμάτως πανταχοῦ παρών, συνεργαζό­μενος ἀπό πρωΐας μέχρι ἑσπέρας μετά τῆς Α.Μ. τοῦ Βασιλέως, τῆς Α.Β.Υ. τοῦ Διαδόχου καί τῶν συνεργατῶν του μελῶν τῆς Κυβερνήσεως καί τοῦ Ἐπιτελείου μέ κέφι καί ἀκμήν, ὡσάν νά μήν τοῦ συνέβαινε ἀπολύτως τίποτε. Ἠρέσκετο μάλιστα ν’ ἀστειεύεται μέ τήν σοβοῦσαν πάθησίν του, λέγων μέ γέλια εἰς τούς πλησίον του: “Δέν εἶναι τίποτα! Ἔτσι τό χοῦμε... ἐμεῖς τά μικρά, νά πρήζωνται τά λαιμάκια μας”.  Ἀλλά τήν Κυριακήν ἐκείνην τό βράδυ ἡ ἐξάντλησις τῶν δυνάμενων ἤρχισε νά τοῦ γίνεται αἰσθητή, ὥστε παρέβη τήν συνήθειά του καί παρέμεινε οἶκοι, μή κατελθῶν εἰς Ἀθήνας διά τήν τακτικήν νυκτερινήν συνεργασίαν του ἐπί τῶν γεγονότων τῆς πολεμικῆς ἐξελίξεως. Ἐπίστευεν ὅτι εἶχε προσβληθῆ ἀπό μικρόν κρυολόγημα καί κατεκλίθη ἐνωρίς εἰς τήν ἐν Κεφαλα­ρίῳ Κηφισίας ἰδιόκτητον ἔπαυλίν του. Τήν Δευτέραν τό πρωί, 20^ην τοῦ μηνός, παρουσίασεν καί ἐλαφρόν πυρετόν. Ἡ στενο­χώρια του, διότι θά καθηλοῦτο κλινήρης, ἦτο ἀπερίγραπτος. Συνεκάλεσε πλησίον τοῦ τούς πάντας καί ἔδιδεν ἀπαύστως τάς ὁδηγίας του. Ὁ ἰατρός του κ. Γεωργόπουλος τοῦ συνέστησεν ἀπο­φυγήν κόπων καί ἀπέκλεισε τήν συρροήν ἐπισκεπτῶν. Τήν δ’ ἑπομένην, Τρίτην, τήν μεσημβρίαν (21 Ἰανουαρίου), τοῦ ἔκαμε πλέον, ὡς ἀναπόδραστον, τήν χειρουργικήν ἐπέμβασιν τῆς συν­θλίψεως, ἡ ὁποία καί ἐπέτυχε πλήρως παράσχουσα λίαν ἐν­θαρρυντικά ἀποτελέσματα. Τήν Τετάρτην, Πέμπτην καί Παρα­σκευήν (22, 23 καί 24 τοῦ μηνός) οὐδείς τῶν κ.κ. ὑπουργῶν μετέ­βη παρ’ αὐτῶ, κατόπιν παρακλήσεως τῶν θεραπόντων ἰατρῶν καί τῆς οἰκογενείας του. Τό Σάββατον (25^ην) θά ἐδέχετο τούς κ.κ. ὑφυπουργούς Δημοσῖας Ἀσφαλείας καί Στρατιωτικῶν. Ἀλλ’ αἰφνιδίως, τήν ἑσπέραν τῆς Παρασκευῆς (24^ην) ἐπῆλθε πυρετός μέ τάσεις μᾶλλον ἀνησυχητικάς. Ἐγένοντο τ’ ἀπαιτού­μενα, τό δέ Σάββατον (25^ην), ὁ πυρετός μᾶλλον ὑπεχώρει καί ὁ ἀσθενής ἐφαίνετο ἠσυχώτερος. Ἡ βελτίωσις συνεχίσθη καί τήν Κυριακήν (26^ην) τόσον δέ ὥστε ὠρίσθη ὅτι ἀπό τῆς προχθές Δευτέρας (27^ην), ὁ Πρόεδρος θά ἐξήρχετο ἐντελῶς ὑγιής...».

Ἀντιφάσεις

Ἐδῶ ὅμως ἡ Λουκία Μεταξᾶ ἀναφέρει:

«Τήν Κυριακήν 26.1.1941, γυρνῶντας ἀπό ἐμπιστευτική ἀποστο­λή, πῆγα νά τόν δῶ... Μετά τήν ἐπέμβασι, καθώς μοῦ εἶπαν πήγαινε καλά καί μάλιστα τόσο πού κάλεσε τήν Παρασκευή τόν Κ. Μανιαδάκη γιά συνεργασία - καί πώς ὁ ἰατρός του, τοῦ ἔδωσε ἕνα μεγάλο ποτήρι ἁλατοῦχο καθάρσιο, γιά νά φύγουν οἱ τοξί­νες ἀπό τά ἔντερα, ὅπως τοῦ εἶπε. Φυσικά... τήν ἑπομένην ἔπα­θε αἱμορραγία εἰς τά ἔντερα (Σάββατο) Τοῦ ἔκαναν με­τάγγιση αἵματος καί τήν Κυριακή τό πρωί πού τόν εἶδα ἦταν εὐδιάθετος».

       Ἡ κόρη τοῦ Μεταξᾶ, ἀποκαλύπτει κάτι πού συγκαλύπτεται, στά ἐπίσημα ἀνακοινωθέντα. Ὅτι ὁ ἰατρός του, τοῦ ἔδωσε ἁλα­τοῦχο καθάρσιο τό Σάββατο 25/1/1941, τό ὁποῖο τοῦ προκάλεσε ἐντερική αἱμορραγία καί χρειάσθηκε νά τοῦ γίνη μετάγγισις αἵματος τήν ἑπομένη!

        Παρ’ ὅλα αὐτά, ἡ “Βραδυνή” μᾶς βεβαιώνει ὅτι τό Σάββατο καί τήν Κυριακή βελτιωνόταν καί τήν Δευτέρα ἀναμενόταν νά σηκωθῆ: Συγκάλυψις;

        Στήν “Βραδυνή” συνεχίζεται ἡ διήγησις: «Τήν Δευτέραν (27^ην) καί συγκεκριμένως τήν 4^ην μ.μ. ὥραν ὁ πυρετός ἐγένετο ὑψηλός καί ἐπεφάνθη λοίμωξις. Ἀπότομος ἀλλοίωσις τοῦ αἵματος συνεπεία ἀπορροφήσεως. Ἐπεβάλλετο μετάγγισις αἵματος. Ἡ πρώτη ἐγένετο αὐθημερόν. Ἡ νῦξ ὑπῆρ­ξε φρικτή...».

        Δεύτερη ἀντίφασις: Ἡ Λουκία Μεταξᾶ ὑποστηρίζει ὅτι συνε­πεία τῆς ἐντερικῆς αἱμορραγίας ἀπό τό καθάρσιο ἔγινε μετάγ­γισις τήν Κυριακή, ἐνῶ ἡ “Βραδυνή” πού ἀνακοινώνει τήν ἐπίση­μη ἐκδοχή, ἰσχυρίζεται ὅτι ἡ πρώτη μετάγγισις ἔγινε τήν ἑπομένη Δευτέρα!

        Καί ἔτσι ξημερώνει ἡ Τρίτη 28 Ἰανουαρίου 1941, παραμονή τοῦ θανάτου του. Ἀναφέρει ἡ “Βραδυνή”: «Καί χθές Τρίτη ἤρχισεν ἡ ἀνησυχία, ἡ ἐπιδείνωσις ἐπετείνετο ἀσυγκρατήτως… Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἀντεῖχε μόνον χάρις εἰς τόν ἀκατάβλητον ὀργανισμόν του. Τήν 1^ην μεταμεσημβρινήν ὥραν τῆς χθές ἐγένετο καί δευτέρα μετάγγισις καί τήν ἑσπέ­ραν Τρίτη. Ἡ καρδιά του ἀντεῖχε μέχρι τῆς 8^ης ἑσπερινῆς».

       Τά ἴδια ἀκριβῶς ὑποστήριζε καί ἡ ἐφημερίδα “Καθημερινή” τῆς ἴδιας ἡμέρας: «Τό ἀπόγευμα τῆς Τρίτης, ἡ κρίσις ἐπῆλθεν ἐντονωτέρα, τήν δέ 8^ην ἑσπερινήν, ὁ ἐκ τῶν θεραπόντων ἰατρῶν καθηγητής κ. Βλαδίμηρος Μπένσης ἀνήγγειλεν εἰς τήν Α.Μ. τόν Βασιλέα, ἐξ ὀνόματος τῶν ἄλλων θεραπόντων ἰατρῶν ὅτι ὁ Ἰωάννης Με­ταξᾶς εἰσῆλθεν εἰς τήν ἀγωνίαν τοῦ θανάτου...».

        Ἡ Λουκία Μεταξᾶ ὅμως ἀναφέρει πώς οἱ ἰατροί: «διεπί­στω­σαν πώς εἶχε περινεφρική οὐρία ἀπό ἐνδεχόμενες ἐσωτερικές αἱ­μορραγίες» καί ὄχι συνεπεία ἀπορροφήσεων! Καί συνεχίζει:

«Προτείναμε νά τηλεφωνήσουμε σέ κάποιον ξένο ἰατρό νά ἔλ­θει νά ἀποφανθῆ. Ἔφεραν τοῦ κόσμου τά ἐμπόδια. Τελικά ὁ Βασ. Παπαδάκης καί ἐγώ τηλεφωνήσαμε. Τρίτη πιά βράδυ ἦταν. Ὁ ξένος ἰατρός ἀπήντησε πώς ὅσα τοῦ λέγαμε καί ἀπό τήν πρό­χειρη ἔκθεση τῶν ἰατρῶν κρίνει πώς δέν προλαβαίνει νά ἔλθη ἀλλά ὅτι πρέπει νά γίνη ἡ δευτέρα μετάγγιση ἀπαραιτήτως. Τό συμβούλιο ἰατρῶν εἶχε χωριστεῖ στά δυό καί εἶχαν περάσει μ’ ἀπραξία τά δυό εἰκοσιτετράωρα. Στό μεταξύ καμμία νο­σηλεία. Τόν εἶχαν ἀνάσκελα καθώς ἦταν καί βαρύς καί ἔπαθε ἐντόπιση ὅπως συμβαίνει στούς στομαχικούς. Τό ἀπόγευμα τῆς Τρίτης τοῦ ἔφεραν τό ὀξυγόνο... καί ἀνάκλιντρο...».

        Ἄς δοῦμε ὅμως πῶς τά λέει ἡ “Βραδυνή”: «...Ἐστάλη τηλεγράφημα εἰς Βιέννην, εἰς τόν διάσημον Γερμανόν καθηγητήν Ἔππιγκερ, ὅστις καί ἀνεχώρησεν ἐσπευσμένως, ἀε­ροπλάνον μας δέ ὑπό τόν ἀξιωματικόν τῆς βασιλικῆς ἀεροπο­ρίας κ. Ποταμιάνον ἀπεγειώθη χθές τήν 10^ην ἑσπερινήν ὥραν ἐξ Ἀθηνῶν καί προσγειώθη τήν 2^αν πρωϊνήν εἰς Βελιγράδιον ἴνα παραλάβη τόν ξένον ἰατρόν. Ὁ κ. Ἔππιγκερ ἐπέβη σήμερον τήν 10^ην πρωϊνήν τοῦ ἀεροπλάνου μας ἐρχόμενος...».

        Ἡ “Καθημερινή” ἐπιβεβαιώνει ὅσα γράφει ἡ “Βραδυνή”,  προ­σθέτοντας ὅτι οἱ Ἕλληνες ἰατροί εἶχαν ἐπικοινωνήσει μαζί του τηλεφωνικῶς «ἀπό τῆς νυκτός τῆς παρελθούσης Κυριακῆς».

        Καί πάλι ἀντιφάσεις: Στήν ἐπίσημη ἐκδοχή, φαίνεται ὅτι οἱ θεράποντες ἰατροί ἐπικοινώνησαν μέ τόν Δρα Ἔππιγκερ ἀπό τήν νύκτα τῆς Κυριακῆς 26^ης Ἰανουαρίου. Καί ὅτι τήν Τρίτη 28 Ἰανουαρίου, ἔστειλαν ἀμέσως ἀεροπλάνο νά τόν παραλάβη.

        Ἡ Λουκία Μεταξᾶ ὅμως, ἰσχυρίζεται ὅτι οἱ ἰατροί στό ἄκου­σμα τοῦ ξένου ἰατροῦ «ἔφεραν τοῦ κόσμου τά ἐμπόδια» μέ συνέ­πεια νά περάσουν δυό κρίσιμα 24ωρα ἀπραξίας. Καί ὅτι τελικά ὁ Ἐππιγκερ ἔκρινε ὅτι δέν προλάβαινε νά ἔλθη καί ἀρκέστηκε σέ τηλεφωνικές συμβουλές.

        Τί ἔγινε λοιπόν στήν πραγματικότητα;

Ὁ ρόλος τῶν Ἄγγλων

        Ἐπί δεκαετίες κυκλοφορεῖ ἡ φήμη περί “δολοφονίας τοῦ  Μεταξᾶ μέ μία ἔνεσι ἀπό Ἄγγλο ἰατρό”.

        Πράγματι, στήν “Βραδυνή” διαβάζουμε: «Ὁ Ἄγγλος ὑποστράτηγος κ. Ντ’ Ἀλμπιάκ, ἐλθῶν ἐκ Κρήτης ἐπίτηδες ἀεροπορικῶς, συνοδεύετο καί ἀπό Ἄγγλον ἀρχίατρον τοῦ Βρεταννικοῦ ναυτικοῦ, ὅστις καί ἔκαμεν ἰδιοχείρως ἔνεσιν εἰς τόν ἀσθενῆ».

        Παραλλήλως ἡ “Καθημερινή” μᾶς ἐνημερώνει ὅτι:

«...Ὁ δ/ντής τοῦ “Εὐαγγελισμοῦ” κ. Λωράνδος, ἐκ τῶν θεραπό­ντων ἐπίσης ἰατρῶν τοῦ ἀσθενοῦς, μετεκάλεσε φίλον του Ἄγ­γλον ὑπίατρον, ἐκ τῶν διευθυντῶν τοῦ ἐνταύθα Ἀγγλικοῦ στρα­τιωτικοῦ νοσοκομείου, ὁ ὁποῖος διέθετεν εἰδικόν μηχάνημα εἰσπνοῶν ὀξυγόνου διά πιέσεως ἀερίου. Ἡ χρησιμοποίησις τοῦ μηχανήματος ἀφ’ ἑνός καί ἡ νέα μετάγγισις αἵματος ἀφ’ ἑτ­έ­ρου, ἡ ὁποία ἐγένετο κατ’ ἄλλην μέθοδον, ὑποδείχθησαν ὑπό τοῦ Ἄγγλου ἰατροῦ, ἡ ἔγχυσις τέλος ὀροῦ καί αἱ ἐνδοφλέβιοι καρδιοτονωτικαί ἐνέσεις ἐνεφάνισαν βελτίωσιν τινά, ἡ ὁποία δυστυχῶς ἦτο μόνον φαινομενική».

        Ἡ Λουκία Μεταξᾶ δέν ἀναφέρεται σέ Ἄγγλο ἰατρό. Πιθα­νότατα νά μή τό θεώρησε σημαντικό.

        Ὁ Ὑπίατρος πού ἔφερε ὁ Λωράνδος, παρέσχε στόν ἀσθενῆ ἁπλῶς ἕνα μηχάνημα ὀξυγόνου. Τίποτε τό ὕποπτο. Καί ἡ Λουκία ἀναφέρει ὅτι τό ἀπόγευμα τῆς Τρίτης τοῦ ἔφεραν ὀξυγόνο.

        To ἐρώτημα λοιπόν τίθεται γιά τόν Ἄγγλο Ἀρχίατρο πού ἦλθε μέ τόν στρατηγό Ντ’ Ἀλμπιάκ, (πού ἦταν ἀπό ἐκείνους πού πίεζαν τόν Μεταξᾶ νά δεχθῆ ὑποτυπώδεις δυνάμεις Βρεταν­νῶν). Ἀναφέρεται ὅτι ὁ Ἀρχίατρος ἔκαμε στόν ἀσθενή μία ἔνεσι. Ἀπό τήν “Καθημερινή” μαθαίνουμε ὅτι ἐπρόκειτο περί ἐνδοφλέ­βιας καρδιοτονωτικῆς ἐνέσεως.

        Ἐφ’ ὅσον δέν ἔγινε νεκροψία, ἡ ἀλήθεια εἶναι δύσκολο νά ἀπο­καλυφθῆ. Καί οἱ ὑποθέσεις δύσκολο νά παύσουν νά ὑφίστα­νται. Πάντως ὅπως δείχνουν τά κείμενα, ὅταν ἔγινε ἡ ἔνεσις, ἡ κατά­στασις τοῦ Μεταξᾶ ἦταν ἤδη τραγική ἐνῶ μετά, ἐμφάνισε μικρή βελτίωσι.

        Τό μόνο πού μένει νά ἐξετασθῆ εἶναι ἐάν ὑπῆρχε κίνητρο. Τί συμφέρον θά εἶχαν οἱ Ἄγγλοι, νά “φύγη ἀπό τήν μέση” ὁ Μετα­ξᾶς;

        Ἡ Μ. Βρεταννία, δέν ἤθελε ἐπ’ οὐδενί λόγω νά κλείσουμε χωριστή εἰρήνη μέ τούς Ἰταλούς. Ἤθελε τό Βαλκανικό μέτωπο  ἀνοικτό γιά νά ἀπασχολῆ τίς δυνάμεις τοῦ Χίτλερ. Τόν Χίτλερ ἀντιθέτως τόν βόλευε νά κλείσει τό Βαλκανικό Μέτωπο προκειμένου νά ἐκστρατεύση κατά τῆς Ρωσσίας πρίν τόν  χειμώνα.

        Ὁ Μεταξᾶς ἀρνήθηκε τίς ὑποτυπώδεις δυνάμεις τῶν Βρεταννῶν οἱ ὁποῖες, θά προκαλοῦσαν ἁπλῶς τήν Γερμανική ἐπέμβασι. Ἀκολούθησε ἡ ἔμμεση γερμανική πρότασι εἰρηνεύσεως, Ἑλ­λάδος -  Ἰταλίας πού περιγράψαμε μέ ἐγγυητές τούς ἴδιους τούς Γερμανούς. Μήπως οἱ Ἄγγλοι φοβήθηκαν ὅτι ὁ Μεταξᾶς θά δε­χόταν;

        Ὁ Μεταξᾶς ὅμως, εἶχε καταστήση ξεκάθαρο ὅτι δέν θά ἔκαμε χωριστή εἰρήνη μέ τούς Ἰταλούς! Ὅτι ἦταν ἀποφασισμένος νά πολεμήση τούς Γερμανούς ἔστω καί μόνος! Τό μόνο πού ζητοῦσε ἀπό τούς Βρεταννούς ἦταν νά τοῦ ἀπο­στείλουν ἐπαρκεῖς δυνάμεις γιά νά ἀντιμετωπισθῆ ἡ Γερμανική ἀπειλή. Ἀνεπαρκεῖς δυνάμεις ἁπλά θά τήν προκαλοῦσαν!

        Εἶναι γεγονός, ὅτι ἡ Μ. Βρεταννία τίμησε τόν Μεταξᾶ μετά τόν θάνατό του, ὅσον κανέναν ἄλλο. Καί ἐκδήλωσε ἀνησυχία γιά τό δυσαναπλήρωτο κενό πού ἄφηνε ὁ  θάνατός του στόν συμμα­χικό ἀγώνα. Τόν ἀποκάλεσαν “Τσώρτσιλ τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώ­πης” καί ὁ Βρεταννός πρέσβυς ἔκρινε ὅτι τήν στιγμή ἐκείνη ἡ ἀπώλεια ἦτο «ἀνεπανόρθωτος».

        Ἡ ἀνεύρεσις λοιπόν ἀληθινοῦ κινήτρου εἶναι δύσκολη...

Ποιά εἶναι ἡ ἀλήθεια;

       Ἡ “Βραδυνή” ἔγραφε:

«Περί τήν 6^ην πρωϊνήν σήμερον, ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς, τελῶν καθ’ ὅλην τήν νύκτα εἰς κωματώδη κατάστασιν, ἀνέλαβε στιγ­μιαίως ἐκ τοῦ ληθάργου καί ἰδών παρά τό προσκέφαλόν του τόν κ. Μανιαδάκην, ἐπρόφερε πρός αὐτόν τάς ὑστάτας λέξεις του: “Ὥστε δέν ὑπάρχει πλέον καμμία ἐλπίς; Καταλαβαίνεις Κώ­στα, δέν μέ μέλει γιά μένα. Ἀλλά, ἐγώ, ἔχω τήν ἐλπίδα μου στούς Ἕλληνας!” Ὁ ἀσθενής εἶχε κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων ἀφ’ ἑσπέρας χθές. Τήν 6.20 ἀκριβῶς παρέδωσε τό πνεῦμα ἡσύχως».

        Ἡ Λουκία Μεταξᾶ, θέτει ὁρισμένες ἀπορίες:

   «α) Ὁ Ἰ. Μεταξᾶς τήν 17^ην καί 18^ην Ἰανουαρίου 1941, φαίνεται ἀπόλυτα ὑγιής. Ὑποτίθεται ὅτι τό Σάββατον 18 Ἰανουαρίου ἀρ­ρώστησε ἀλλά τότε ἦταν ἐπί δώδεκα μέρες ἄρρωστος καί ὄχι 10 πού μᾶς λέγει τό ἀνακοινωθέν.

   β) Δέν παρουσίασε γιά πρώτη φορά οὐρία ὅπως λέγει τό ἀνακοινωθέν, διότι ἀπό τό “Ἡμερολόγιο” φαίνονται οἱ συχνές ἀναλύσεις τουλάχιστον τόν τελευταῖο χρόνο (1940) ἄν ὄχι καί ἀπό τό 1939 (Ὅρα Δ’ τόμον 1-3/7/1939, μ 13/7/1939).

   γ) Ὑπενθυμίζουμε τήν ἐπίσημη διαπίστωση ὅτι ἡ οὐρία αὐτή ἦτο περινεφρική καί ὄχι ὀργανική καί εἶχε ὡς αἴτιόν της προ­φανῶς μιά κάποια ἐσωτερική αἱμορραγία».

        Συμπερασματικά, καταλήγουμε στά ἑξῆς:

        Ὅπως δείχνουν τά πράγματα ἔγιναν διάφορα σφάλματα τοῦ ἰατρικοῦ συμβουλίου τά ὁποῖα μετά συγκαλύφθηκαν. Καί συγκε­κριμένα:

        1) Ἐνῶ ἔπειτα ἀπό τήν ἐπέμβασι ὅλα ἔβαιναν καλῶς, ὁ ἰα­τρός χορηγεῖ στόν ἀσθενῆ, ἁλατοῦχο καθάρσιο τό ὁποῖον προκά­λεσε αἱμορραγία τῶν ἐντέρων στά ὁποῖα εἶχε εὐαισθησία.

         2) Μετά τήν χειροτέρευσί του ἀπ’ αὐτό, περνοῦν δυό κρίσιμα εἰκοσιτετράωρα ἀπραξίας χωρίς νά κληθῆ ὁ ξένος ἰατρός. Καί ὅταν πλέον κλήθηκε, ἦταν ἤδη ἀργά.

        Φαίνεται δηλαδή ἀμέλεια τῶν ὑπευθύνων, ἡ ὁποία δέν ἐπι­σημαίνεται στίς ἐπίσημες ἀνακοινώσεις, πρᾶγμα πού δημιουργῆ ὑπό­νοιες.

        Ὁ Κων/νος Μανιαδάκης, ἐνίσχυσε αὐτήν τήν ἄποψι, ὅπου φαί­νεται νά λέη: «Ἄν εἴχαμε τόν Μεταξᾶ σέ νοσοκομεῖο, τρίτη θέση, θά ζοῦσε»[1] 

        Ἡ ἄποψις αὐτή ἐνισχύεται ἀπό τόν David Irving ὁ ὁποῖος ἀναφέρει παρόμοιες συνθῆκες θανάτου τοῦ Βόριδος τῆς Βουλγα­ρίας[2] μέ τοῦ Ἰ. Μεταξᾶ: «Δυό ἑβδομάδες ἀργότερα, ὁ βασιλεύς Βόρις, ἔπεσε ἄρρωστος ἀπό μία ξαφνική μυστηριώδη ἀσθένεια... ὁ Χίτλερ ἔστειλε τόν πιό σπουδαῖο γιατρό τοῦ Ραϊχ, τόν καθηγητή Χάνς Ἔππιν­γκερ[3], ἀπό τήν Βιέννη γιά νά βοηθήσει».

       Τελικά ὁ Βόρις ἀπεβίωσε πρίν τήν ἄφιξι τοῦ Ἔππινγκερ καί ἡ σύζυγός του δέν ἐπέτρεψεν αὐτοψία: «…Ἀλλά ὁ Ἔππινγκερ παρατήρησε ὅτι τά κάτω ἄκρα τοῦ Βασιλιᾶ εἶχαν μαυρίσει, κάτι πού τό εἶχε δεῖ μόνον μία φορά πρίν, ὅταν ὁ πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννης Μεταξᾶς εἶχε δηλητηριαστεῖ, τόν Ἰανουάριον τοῦ 1941!».[4]

       Ἡ ἀλήθεια δέν θά ἀποκαλυφθῆ ποτέ, ἔφ΄ ὅσον δέν ἔγινε νε­κροψία. Οὔτε καί οἱ ὑποψίες καί εἰκασίες θά παύσουν νά ὑφίστανται…

Ἐάν ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς εἶχε ζήσει…

         Μετά τόν θάνατο τοῦ Μεταξᾶ, ἡ πολιτική καί στρατιωτική ἡγεσία προσπάθησε πράγματι νά παραμείνη πιστή στό πνεῦμα καί τό γράμμα τῆς πολιτικῆς του.

        Καί ἐδῶ εὐλόγως τίθεται τό ἐρώτημα: Πόσο διαφορετικά θά εἶχαν ἐξελιχθῆ τά πράγματα, ἐάν ὁ Μεταξᾶς δέν εἶχε πεθάνει; Ἄς ἐξετάσουμε ἐδῶ τά σημεῖα στά ὁποῖα πιθανότατα τά γεγονότα νά εἶχαν διαφοροποιηθῆ:

      1) Βρεταννικό Ἐκστρατευτικό Σῶμα: Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς εἶχε πράγματι δεσμευθῆ στούς Βρεταννούς ὅτι θά τό δεχόταν  μόνον ὅταν οἱ Γερμανοί εἰσήρχοντο στήν Βουλγαρία. Ὁ Κοριζῆς τό τήρησε. Πιθανότατα ὅμως ὁ Μεταξᾶς νά ἐπέβαλλε τήν αὔξησί του ἡ τήν ματαίωσι τῆς ἀποστολῆς του. Τόσο ὁ Ἀλ. Κοριζῆς ὅσο καί ὁ Ἀρχιστράτηγος Ἀλ. Παπάγος εἶχαν ἐνστάσεις γιά τήν τε­λική ἀποστολή του.

     2) Ἔλλειψις πολιτικοῦ καί ὀργανωτικοῦ νοῦ: Ἀμέσως μετά τήν Μάχη τῶν Ὀχυρῶν, ἡ ἀπουσία κεντρικοῦ πολιτικοῦ νοῦ τοῦ ἀγῶνος ἔγινε ἔκδηλη. Ὁ Στρατός ἔχανε τό ἠθικό του. Οὔτε στήν γραμμή Ὀλύμπου, οὔτε στίς Θερμοπύλες κρατήθηκε ἄμυνα. Κάθε κίνησις συμπτύξεως μεταβαλλόταν σέ πανικό.

Ὁ Βρεταννός πρέσβυς Τσάρλς Πάλαιρετ ἔγραφε πρός τό Φόρρεϊν Ὄφφις: «Ἦταν φανερόν ὅτι μόνον ὁ Ἰ. Μεταξᾶς μποροῦσε νά συνε­γείρη στρατό καί Ἔθνος, διά νά ἀντιμετωπίσει τήν αὐξανό­μενη Γερμανικήν ἀπειλήν. Ὁ Κοριζῆς ἦτο ἐντελῶς ἀκατάλ­ληλος διά τό ἔργον αὐτό καί εἰς τάς 18 Ἀπριλίου αὐτοκτό­νησε».

        Ἀπό τήν 28^η Ὀκτωβρίου 1940, ὁ Μεταξᾶς, ἔλεγε στό Ὑπ. Συμ­βούλιο:

«Τά συμφέροντα τοῦ Ἄξονος εἶναι ἀναπόσπαστα καί ἀργά ἤ γρήγορα θά πολεμήσωμεν καί τούς Γερμανούς. Τό πιθανώτερο λοιπόν, εἶναι νά χάσωμε προσωρινῶς τήν Μακεδονίαν καί τήν Ἤπειρον καί δέν ἀποκλείεται καί αὐτάς τάς Ἀθήνας καί τάς ἑστίας μας, καί ὅτι ἄλλο ἔχουμε νά ἐγκαταλείψουμε προσω­ρινῶς, μεταβαίνοντες εἰς Πελοπόννησον ἤ εἰς Κρήτην...».

       Τό σχέδιό του λοιπόν, ἦταν ἀγωνιζόμενος σπιθαμή πρός σπι­θαμή, νά ἐξοικονομίση ὅσο περισσότερες δυνάμεις ὥστε νά συνε­χίση τόν ἀγώνα στήν Πελοπόννησο καί κατόπιν στήν Κρήτη. Ὅπως γράφει ὁ Σπ. Μαρκεζίνης: «...Ἐάν ζοῦσε ὁ Μεταξᾶς θά ἀνθίστατο εἰς τά Ὀχυρά καί θά ὑποχωροῦσε μαχόμενος μέ τελικό σκοπό νά ἀποσύρει ὅσες δυνάμεις μποροῦσε στήν Κρήτη, ὅπου λίγες ἀλλά ἐμπειρο­πόλεμες μονάδες θά ἦταν ἀρκετές γιά νά ἀντιτάξουν ἀποφα­σιστική ἄμυνα».[5]

        Ὁπότε τό πιό πιθανό ἦταν νά μή ἀπολεσθῆ ἡ Κρήτη!

        3) Συνθηκολόγησις: Εἶναι σχεδόν ἀπίθανο νά δεχθῆ κανείς ὅτι ὑπό τήν σιδηρά πυγμή τοῦ Μεταξᾶ θά εἶχε ποτέ ἀποτολμηθῆ ἡ συνθηκολόγησις τοῦ Τσολάκογλου.

Ὁ Ἰωάννης Διάκος σέ ἐπιστολή του πρός τόν Μαρκεζίνη μέ ἡμερομηνία 11/8/1961, ἔγρα­φε: «...Ὁ θάνατος τόν ἐπῆρε εἰς τήν ἀκμήν τῆς δόξης του. Καί δέν ἐπέζησε, διά νά ἴδη τούς ριψασπίδας τοῦ ἐν Ἀθήναις γενικοῦ στρατηγείου καί τούς ριψασπίδας τοῦ μετώπου, νά τείνουν τήν χείρα πρός τούς Γερμανούς. Ἀλλ’ ἐδῶ θά ἠμποροῦσε νά εἴπη κανείς: Ἐάν ἐζοῦσεν ὁ Ἰ. Μεταξᾶς, θά ὑπῆρχαν οἱ ριψασπίδες;».[6]

        Πολύ ὀρθά λοιπόν, ὁ ναύαρχος Ἀλέξανδρος Σακελλαρίου ἔγραψε μέ βεβαιότητα: «Ἐάν ἐπιζοῦσε ὁ Μεταξᾶς, πιστεύω μετά βαθυτάτης πεποι­θήσεως ὅτι ἡ τύχη τῆς Πατρίδος θά ἦτο διαφορετική».[7]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΜΑΣ "ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΔΟΞΑ 1936-1941" (Εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ, Χαρ.Τρικούπη 14 Αθήνα. Τηλ. 2106440021)

ΥΠΟΣHΜΕΙΩΣΕΙΣ: 

[1] Κ. Πλεύρη «Ἰωάννης Μεταξᾶς - βιογραφία» σελ. 350.

[2] Ὁ Βόρις δέχθηκε νά βοηθήση τήν Γερμανία στήν ἐκστρατεία κατά τῆς Ρωσσίας.

[3] Ἦταν ὁ ἴδιος ἰατρός πού ἐκλήθη καί γιά τόν Μεταξᾶ, ὅπως εἴδαμε.

[4] «Ὁ πόλεμος τοῦ Χίτλερ»

[5] «Σύγχρ. Πολ. Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος» τόμος Α’ σελ. 212.

[6] «Σύγχρ. Πολ. Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος» τόμος Α’ σελ. 196.

[7] Ἀλ. Σακελλαρίου «Ἀπομνημονεύματα» σελ. 268.

• Προηγούμενο
• Επόμενο