Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ 21ΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ

του Μάνου Ν. Χατζηδάκη, Προέδρου του Δ.Σ. του ΕΠΟΚ

Ἡ 21^η Ἀπριλίου, εὑρίσκεται σαφῶς στόν ἀντίποδα τῶν μεσο­πολεμικῶν κινημάτων τῆς περιόδου 1924 - 35 τά ὁποῖα, ἄκρως πα­ραταξιακά, παραγοντικά καί αἱματηρά, ὑπῆρξαν θλιβερές ἀπόρ­ροι­ες τοῦ Ἐθνικοῦ ∆ιχασμοῦ καί κατεξευτέλισαν τόν Στρατό καί τό Ἔθνος.

Ἔλεγε ὁ Γε­ώργιος Παπαδόπουλος: «Αἱ Ἐπαναστάσεις δέν γίνονται κάθε ἡμέραν. Τάς ἐπαναστάσεις οἱ ἴδιοι οἱ ἄνθρωποι, ὡς μέλη μιᾶς κοινωνί­ας, τάς πραγματο­ποι­οῦν κατά τοῦ ἑαυτοῦ των, προκειμέ­νου, ἀπο­­­λυτρωμένοι ἀπό τά δεσμά τοῦ ὑποκειμενισμοῦ, νά ἐπιτύ­χουν αὐτό τό ὁποῖον ἔστω καί ὡς διαίσθησιν αἰσθάνονται ὡς κοι­νωνικῶς ἀναγκαῖον, ὡς ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ, ὡς ἀνάγκην διά τήν ζωήν των, ἔστω καί ἄν εἶναι εἰς βάρος τῶν ἀτομικῶν των συμφε­ρό­ντων, τά ὁποῖα ἄλ­λως, καίτοι τό παραδέχονται ὡς ὀρθόν, δέν δύ­νανται νά τά προ­σφέρουν εἰς ἀπαλλοτρίωσιν ἤ εἰς ὑποτα­γήν εἰς τό σύνο­λον».^[1]

Εἶναι λοιπόν ἀναγκαῖο νά ἐρευνηθῆ ποιός ἦταν ὁ πραγματι­κός χαρακτῆρας τῆς Ἐπαναστάσεως τῆς:

 Ἡ Τρίτη Λύσις

 Τίς παραμονές τῆς 21^ης Ἀπριλίου, τό ἐπαναστατικό ρεῦμα μέ­σα στήν κοινωνία ἔχει ἀποκορυφωθεῖ. Στήν Λαϊκή Ψυχή ἐμφανί­ζεται ὁρμητικό τό αἴτημα τῆς "Ἀλλαγῆς". Ἀσυνειδητοποίη­το, ὁδη­γεῖται στήν καπηλεία του ἀπό τήν "ἀριστερά" καί στήν ἀνα­κλα­στι­κή καταπολέμησί του ἀπό τό "κατεστημένο". Στό ση­μεῖο αὐτό, οἱ Ἔνοπλες ∆υνάμεις εἰσέρχονται στό προ­σκή­­νιο. Συν­ει­δητο­ποιοῦν τό ἀληθές νόημα τοῦ λαϊκοῦ αἰσθή­μα­τος.

Ἔλεγε ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος: «Ἡ Ἐπανάστασις τῆς 21^ης Ἀπριλίου ἔγινε ὄχι μόνον διά νά πε­ρισώση ὅσα ἐκινδύνευαν, ἀλλά καί γιά νά πρόσφερη εἰς τό Ἔθ­νος ὅσα θεμελιώδη καί ἀπαραίτητα ἐστερεῖτο τοῦτο».

Σέ ἀλληλογραφία του μέ τόν Γεώργιο Παπαδόπουλο ὁ Γεώ­ργιος Γεωργαλᾶς ἔγραφε:

«Ἡ ὕπαρξις ἐθνικῆς κρίσεως καί ἡ ἀνάγκη ἐξόδου ἀπό αὐτήν διά μιᾶς τολμηρᾶς μεταβολῆς εἶχεν καταστῆ συνείδησις ὅλων.

Τό θέμα ἦτο τί εἴδους μεταβολή θά ἐπήρχετο. Αἱ δυνατότητες ἦ­σαν:

α) Μία κομμουνιστικοῦ ἤ γενικώτερον ἀριστεροῦ τύπου με­τα­­βολή (= Ἀνατροπή).

β) Μία δυναμική ἄμυνα τοῦ καθεστῶτος περιοριζομένη εἰς τήν ἁπλήν διάσωσιν καί συντήρησιν τῶν ὑφισταμένων (= Ἀντε­πα­­­­νάστασις).

γ) Μία Μεταρρυθμιστική Ἐπανάστασι, ἡ ὁποία θά ἀνεμόρφω­νεν τόν ἐθνικόν ὀργανισμόν καί θά ἀνέπλαθεν τόν ἐθνικόν βίον, διαμορφώνουσα νέαν πραγματικότητα, ἀλλά ἐντός τῶν πλαι­σίων τῶν ἐθνικῶν συμφερόντων καί παραδόσεων (= Ἐπανά­στα­σις).

- Φορεῖς τῆς α΄ "λύσεως" ἦσαν οἱ ἀνδρεοπαπανδρεϊκοί (κεν­τρο­­­­αριστεροί), οἱ "ἀσπιδικοί" καί ἡ Ε∆Α - ΚΚΕ.

- Φορεῖς τῆς β΄ ἡ ∆εξιά, ἡ κεντροδεξιά καί τά Ἀνάκτορα.

- Φορεῖς τῆς γ΄ καί μόνης θετικῆς λύσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Προ­βλή­­ματος, αἱ Ἔνοπλοι ∆υνάμεις, οἱ ζωντανοί ἑλληνόφρονες δια­νοούμενοι καί νέοι καί ἡ μάζα τῶν ἀγανακτησμένων ἀπό τήν πο­λι­τικήν παρακμήν τοῦ τόπου ἐθνικοφρόνων.

Ἡ 21^η Ἀπριλίου ἦλθεν ὡς ἡ γ΄ λύσις, δηλαδή ὡς ἐκ βάθρων με­­τα­βολή καί ριζική θεραπεία, συνδυάζουσα τήν προοδε­υτι­κότητα μέ τήν ἐθνικήν παράδοσιν».^[2]

Γι’ αὐτό, ὁ Βύρων Σταματόπουλος περιέγραφε τήν 21^η Ἀπρι­λί­ου ὡς: «Ἕνα ἱστορικῶς προκεχωρημένον 1909, τό ὁποῖον ἔσωσε τήν Χώραν καί ἀπό τόν ἐμφύλιον πόλεμον πού προετοίμαζε ἡ Ἀρι­στερά, καί ἀπό μίαν μοναρχικήν δικτατορίαν που προετοί­μαζε ἡ ∆εξιά μέ τά Ἀνάκτορα».^[3]

Πιό τολμηρός ἀκόμη ὁ ὑφυπουργός, καθηγητής ∆. Τσάκωνας, στό 7^ο Κοινωνιολογικό Συνέδριο τῆς Βάρνας στίς 21 Σεπτεμβρίου 1970, προχωροῦσε σέ μία δήλωσι πού προκάλεσε τεράστια αἴ­σθησι:

«Ἡ στρατιωτική Ἐπανάστασις του 1967 δέν εἶναι ἀντιδρα­στική, διότι οἱ ἀξιωματικοί εἶναι τέκνα πτωχῶν ἀγροτῶν, δέν ἔχουν ἐμπλακεῖ στά γρανάζια τῆς κομματικῆς συναλλαγῆς ἔχουν ἀτα­ξική νόησι τοῦ Ἔθνους, καί κοινωνιολογικά, ἀντιπρο­σω­­πεύουν τούς ἀγρότες καί μικροαστούς πού ἦσαν πάντοτε κατα­πιεσμένοι στήν Ἑλλάδα. Ἐπιπροσθέτως οἱ ἐπαναστάτες ἀξιωματικοί ἀποτελοῦσαν τήν μόνη δύναμι πού -παράλληλα μέ τόν Ἀνδρέα Παπανδρέου- ἐπεδίωκαν τήν ἀνατροπή τοῦ "κα­­τεστημένου"»!

Τό ἴδιο ὑπεστήριξε καί ὁ Βασίλειος Φράγκος συμπληρώ­νο­ντας: «Μιά ἄλλη ἄγρυπνη Φρουρᾶ -ὅχι ἡ “Χούντα” τῶν ἀντιστρα­τήγων τοῦ “κατεστημένου”- ἀλλ’ ἡ ἔκφραση τῆς Ἐθνικῆς Κοινό­τη­τος τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἀποσπά στίς 21 Ἀπριλίου, τόν κα­τα­ναγκαστικό μηχανισμό τοῦ κράτους ἀπό τήν κοντόθωρη πολιτι­κή τῶν “πεντακοσίων οἰκογενειῶν” καί τόν καθιστᾶ μοχ­λό τῆς ἐθ­­νι­­κῆς δημοκρατικῆς ἀλλαγῆς, πού ἡ φύτρα τοῦ Ἑλ­λη­ν­ισ­μοῦ ζη­τάει γιά νά ἐπιζήση».^[4]

Ἔτσι, ἡ 21^η Ἀπριλίου ἦλθε ὡς αὐτοτελής πολιτική δύναμις. Ὄχι ὡς συντηρητικό πραξικόπημα ἐκ τῶν ἄνω, ἀλλά ὡς με­ταρ­ρυθμιστική Ἐπανάστασις ἐκ τῶν κάτω.

 Στρατολαϊκό Κίνημα

 Ἡ 21^η Ἀπριλίου δέν προῆλθε ἀπό κάποιο συγκεκριμένο πολι­τικό κίνημα, κόμμα, τάξι ἤ παράταξι. Στήν πραγματικότητα δέν ἦταν κἄν μία τυπική στρατιωτική Ἐπανάστασις. Ὑπῆρξε στήν οὐ­σία της Ἐπανάστασις λαϊκή μέ πρωτοβουλία στρατιωτική. Καί τοῦ­το δέν εἶναι ὑπερβολή. Ὁ Στρατός, ὑπῆρξε ἡ κινητήρια δύναμις πού ἐξέφρασε τό λαϊκό αἴσθημα στά πρότυπα τοῦ 1909.

α) Ἡ λαϊκή ἐπίκλησις: «Τό μυστικόν τῆς ἐπιτυχίας τῆς Ἐπα­ναστάσεως εἶναι ὅτι εἰς ἐπίκαιρον χρόνον ἐξέφρασε τήν ἀπαίτησιν τῶν λαϊκῶν μαζῶν». Αὐτό ἰσχυριζόταν ὁ Γ. Παπαδόπουλος στίς 4-5-1967.

Εἶναι γε­γονός ὅτι ἡ Ἐπανάστασις ἦλθε στό προσκήνιο ἔπειτα ἀπό σαφή λαϊκή ἐπίκλησι. Εἶδαμε ὅτι στίς 11-6-1966, ὁ γνωστός δημοσιογρά­φος Νικ. Ἀ. Βεντήρης ἔγραφε στήν "Βραδυνή":

«Ἡ κοινή ἀπογοήτευσις ἔχει κορυφωθῆ καί εἰς τάς ἰδιωτικάς συζητήσεις ἡ νοσταλγική ἀναφορά πρός τόν Ἀπόντα διασταυ­ροῦται μέ τόν στεναγμόν: - Ἄχ δέν βρίσκεται ἕνας λοχίας! Ἐκ­πέ­μπεται ἀπό ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι οὔτε τοῦ δεσποτισμοῦ ἐγεν­νήθησαν ἐθελόδουλοι, οὔτε εἰς οἱανδήποτε δικτατορίαν ἐνασμε­νίζονται».

Καί ὁ τότε Ἀρχηγός τῶν Τ.Ε.Α. Ἀντιστράτηγος Παν. Χριστό­που­­λος ἀναφερόμενος στήν περίοδο ἐκείνη, ἔγραφε: «Κατόπιν διαταγῆς τοῦ ΓΕΣ, ἐνήργησα τότε εἰδικήν ἐπιθεώ­ρη­σιν καί ἔρευναν εἰς ὁλόκληρον τήν Χώραν. ∆ιεπίστωσα ὅτι δέν ἀνησυχοῦσαν μόνον αἱ Ἔνοπλοι ∆υνάμεις, ἀλλά τό μεῖζον τμῆ­­μα τοῦ Λαοῦ. Παντοῦ, ἀπό τοῦ Ἔβρου μέχρι τοῦ Γυθείου, καί ἀπό τῆς Ἠπείρου μέχρι τῆς Κρήτης μοῦ ἔλεγαν: "Τί κά­θε­στε; Τί κάνει ὁ Στρατός; ∆έν βλέπετε ὅτι κινδυνεύει τό Ἔθνος; ∆έν ὑπάρχει ἕνας Λοχίας;...».

Ὁ τότε ∆ιοικητής Στρατιᾶς, Ἀντιστράτηγος Κων/νος Κόλλιας ἐπίσης ἔλεγε: «Ὁ Λαός, εἶναι ἀληθές, ὅτι ἀπ' αὐτήν τήν κατάστασιν ἦτο ἀ­γα­­­­να­κτισμένος, ἀηδιασμένος καί ἀπογοητευμένος. Καί αὐτό πού ζητοῦσε ἦτο νά ἀποκατασταθῆ ἡ ὁμαλότης καί ὄχι ἐκλο­γές...».^[5]

Ἐνῶ καί ὁ ∆ιοικητής τότε τῆς ΑΣ∆ΕΝ, Ἀντιστράτηγος Χρ. Πα­παδάτος ἀνέφερε: «Πολλοί γνωστοί μου, Ἀξιωματικοί ἐ.ἀ., ἰδιῶται καί πολιτι­κοί, προσήρχοντο εἰς ἐμέ καί ἐξέφραζον τήν ἀνησυχίαν των διά τήν ἐν γένει πολιτικήν κατάστασιν καί ἀνησυχίαν τοῦ λαοῦ διά τήν ἐξέλιξιν τῶν πραγμάτων τῆς Χώρας...»^[6]

β) Ἡ λαϊκή ἀποδοχή: «Μία Ἐπανάστασις τοῦ ἰδικοῦ μας τύ­που, μόνον μέ τήν λαϊκήν συγκατάθεσιν ἦτο δυνατόν νά ἐπιτύχῃ βιω­­­­­σιμότητα».^[7] Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος εἶχε δίκαιο. ∆ιότι χωρίς τήν εὐρεία συμμετοχή τῶν λαϊκῶν μαζῶν μία Ἐπα­­­νάστασις εἶναι ἀδύνατο, νά ἐπικρατήση ἐπί μακρόν. Γιά τοῦ­το καί δέν ἔπαυε νά τονίζη: «Ὁ λαός δέν φθάνει νά συμφωνῆ μέ τήν Ἐπανάστασιν, ὀφείλει νά συμ­μετάσχη εἰς τήν Ἐπανάστασιν».^[8]

Εἶναι ἀληθές ὅτι ὁ λαός τήν ὑπεδέχθη μέ αἴσθημα ἀνα­κου­φί­σεως καί ἐλπιδοφόρας προσμονῆς. Καί ἀπόδειξις γι’αὐτό δέν εἶναι μόνον ἡ ἀναίμακτη ἐπιβολή της, ἀλλά ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖ­ον τήν ὑποδέχθηκε σέ ὅλη τήν Ἐπικράτεια ὁ λαός. Ἐγραφε ο δη­μο­­σιο­γράφος Σ. Κωνσταντόπουλος:

«Εἶναι γεγονός ὅτι ἀπό τῆς πρῶτης στιγμής, ἡ ἐπέμβασις τοῦ Στρατοῦ εἰς τήν πολιτικήν ἐπροκάλεσε τῆν συμπάθειαν τῶν λα­ϊ­­κῶν τάξεων. Ἡ μεγάλη μάζα τοῦ Λαοῦ περιέβαλε μέ τήν ἐ­μπι­­­στοσύνην της, τήν μεταβολήν τῆς 21^ηςἈπριλίου».^[9]

Φαίνεται ἀκόμη καί ἀπό στατιστικούς - οἰκονομικούς δείκτες πού φανερώνουν λαϊκή ἐμπιστοσύνη καί ἔμπρακτη συμμετοχή. Ἡ Στατιστική ἔρευνα τοῦ καθηγητοῦ James Brown, στόν ἑλληνικό πλη­θυσμό κατέληξε στά ἑξῆς ἀποτελέσματα:

- Ἐνῶ τό 1966 ἔνοιωθε ὅτι τό βιοτικό του ἐπίπεδο βελτιώνεται, κατά 15%, τό 1968 ἔφθανε τό 56%.

- Ἐνῶ τό 1966 θεωροῦσε ὅτι ὑπάρχει οἰκονομική εὐημερία κα­τά 11% καί ἐργασιακή εἰρήνη κατά 21%, τό 1969 τά ἀντίστοιχα ποσοστά ἔφθαναν τό 65% γιά τό ἕνα, καί τό 85% γιά τό ἄλλο.^[10]

- Ἀκόμη πιό συγκλονιστικό τῆς λαϊκῆς ἀποδοχῆς καί συμμε­το­χῆς εἶναι ἡ ἰδιωτική ἀποταμίευσις, διότι ἐκφράζει ὅσο τίποτε ἄλλο τήν λαϊκή πίστι καί ἐμπιστοσύνη. Καί ἡ μέν ἰδιωτική ἀπο­τα­μί­­­ευσις αὐξήθηκε τό 1971 κατά 174% ἔναντι τοῦ 1966, ἐνῶ οἱ καταθέσεις σέ συνάλλαγμα τήν πενταετία 1967 - 71 αὐξήθηκαν κα­­τά 504% ἔ­ναντι τῆς προηγούμενης πενταετίας!

γ) Τό λαϊκό χρῖσμα: Εἶναι ἐπίσης ἀναμφισβήτητο γεγονός, ὅτι ὁ λαός, ἐπισημοποίησε τήν λαϊκή ἐξουσιοδότησι πρός αὐτήν, μέ δύο ∆ημοψηφίσματα: Στίς 29^ης Σεπτεμβρίου 1968 μέ 81,49% καί στίς 29^ης Ἰουλίου 1973 μέ 66,27%.

Τά ∆ημοψηφίσματα τύποις ἔγιναν γιά τό Σύνταγμα καί τό νέο Πολίτευμα. Οὐσιαστικά ὅμως σήμαιναν ΝΑΙ στήν Ἐπανάστασι μέ τρόπο πανηγυρικό.

δ) Τό ἀναίμακτο: «Minimum εἰς βιαιότητας καί maximum εἰς ἀπο­­τελέσματα εἶναι τά χαρακτηριστικά τῆς μεγάλης ἐπαναστά­σε­ως.»^[11]     

Θεμελιῶδες στοιχεῖο τῆς λαϊκῆς ἀποδοχῆς ὑπῆρξε ἡ ἀναίμα­κτη ἐπικράτησις. Ἔλεγε ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος: «Τό ἐγχείρημα ἐξετελέσθη κατά τρόπον ἄψογον καί μέ ἀπό­λυτον σεβασμόν τῶν ἀρχῶν τοῦ ἀνθρωπισμοῦ, τόν ὁποῖον οὐδε­μία ἄλλη παλαιά ἤ σύγχρονος Ἐπανάστασις, δύναται νά ἐπικα­λῆται».^[12]

Ἔτσι, ἡ 21^η Ἀπριλίου πέτυχε "νά περάσει στήν Ἱστορία σάν μιά ἀναίμακτη ἔκρηξη ὀργῆς" ὅπως πολύ ἐπιτυχημένα ἔγραψε ὁ Νι­κό­λαος Μακαρέζος^[13]. Καί ὁ ἴδιος ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος διεκύρηττε: «Ἀπόδειξις τρανή τῆς ἀναγκαιότητος τῆς Ἐπαναστάσεως εἶ­ναι ἡ ἀναίμακτος καί εἰρηνική ἐπικράτησις -μοναδική εἰς τήν Ἱστο­­ρίαν τῶν ἐπαναστάσεων- ἡ καθολική λαϊκή ἐπιδοκιμασία της καί ἡ νικηφόρος σταθεροποίησίς της».^[14]

Ἀπευθυνόμενος πρός τό Ὑπουργικό Συμβούλιο, ἔδωσε μία σα­φή περιγραφή τῆς λαϊκῆς ἀποδοχῆς τῆς 21^ης Ἀπριλίου:

«Θά ἠδίκει τίς καί μάλιστα καταφώρως τόν Ἑλληνικόν λαόν, ἄν διεκήρυσσεν ὅτι ὁ λαός τοῦτος δέν ἀντέδρασεν εἰς τήν Ἐπα­νά­σ­τασιν, διότι δῆθεν ἐκάμφθη ἀπό τήν βίαν, ἡ ὁποία τοῦ ἐπε­βλήθη καί ἐδειλίασεν πρό τῆς δυνάμεως τοῦ σιδήρου.

Ὁ Ἑλ­ληνικός λαός ἀντεμετώπισε κατά τό πρόσφατον παρελ­θόν καί τήν ἀνελέητον βίαν καί τόν πυρακτωμένον σίδηρον τῶν κατα­κτη­τῶν καί τῶν συμμοριτῶν. Καί ὅμως ὠρθοῦτο ὑπερηφά­νως καί προέτασσεν ἀφρόνως τά γυμνά στήθη του ἐνώπιον τῶν ὁπ­λο­πολυβόλων τῶν κατακτητῶν, οὐ μήν ἀλλά καί τῆς ἀμφι­στό­μου μαχαίρας τοῦ Βελουχιώτη εἰς τά χωρία της. Καί ἔπρατ­τε τοῦτο, μέ μίαν ἐκπληκτικήν ἀδιαφορίαν διά τήν ζωήν, τήν προ­­­σω­πικήν του ἐλευθερίαν ἤ τήν περιουσίαν του, διότι πη­γαί­ως ἀνεπήδα, πρό τοῦ ἐξευτελισμοῦ ἡ ὑπερηφάνεια, πρό τῆς δου­λείας ἡ ἐλευθερία.

Ἐάν λοιπόν τοιοῦτον λαόν ἔχωμεν, πώς εἶναι δυνατόν, οὗτος νά δειλιάση ἤ νά καμφθῆ ἀπό τήν Ἐπα­νάστασιν, ἡ ὁποία κατέλι­πεν ἀμολύντους τάς ὁδούς εἰς τό πέρα­σμά της, δέν ἀνέγραψε τήν λέξιν "θάνατος" εἰς τάς δικαστικάς ἀποφά­σεις της, δέν ἀ­νέ­­­­συ­ρεν τό περίστροφον διά τήν ἐκτέλεσιν τῶν ἐπι­ταγῶν της καί ἐπα­νειλημμένως ἤνοιξεν τάς θύρας τῶν κοι­νῶν φυλακῶν εἰς τούς ἀντιπάλους της;

Ἀλλά εἴπομεν, ὅτι ἀντι­θέτως πρός τά γοερά φληναφήματα τῶν ἐχθρῶν τοῦ Ἑλ­ληνικοῦ λαοῦ, ἐμεῖς ἐπισ­τεύσαμεν καί πι­στεύ­­ομεν ὅτι ὁ λαός ἀνεζήτει τήν Ἐπανάσ­τασιν καί ὅταν αὕτη ἐνε­φανίσθη μέ τήν αὐγήν τῆς 21^ης Ἀπριλί­ου, τήν ἀγκάλιασε καί συνε­πορεύθη ἀλλά καί συμ­πο­ρεύεται μετ' αὐτῆς».^[15]

Ἡ 21^η Ἀπριλίου λοιπόν, δέν ὑπῆρξε ἁπλῶς ἕνα στρατιωτικό κί­νημα. Δέν θά ἦταν καθόλου ὑπερβολή νά χαρακτηρισθῆ Στρα­το­λα­ϊκό Κίνημα. Μία Επανάστασις, τῆς ὁποίας κινητήριος μοχλός ὑπῆρξε μέν ὁ Στρατός, ἀλλά ἐξέφρασε τούς πόθους τῆς Ἀλλαγῆς πού ἐπιθυ­μοῦσε ἡ συντριπτική πλειοψηφία τοῦ Λαοῦ. Καί αὐτό ἐξέ­φρασε ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος δηλώνοντας:

«Ἡ Ἐπανάστασις δέν ἦτο τοῦ Στρατοῦ, δέν ἦτο μόνον ἑνός μέρους τοῦ λαοῦ, ἦτο Ἐπανάστασις ὁλοκλήρου τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ καί αὐτό ἦτο σαφές ἀπό τά ξημερώματα τῆς 21^ης Ἀπρι­λίου εἰς ὅλων τήν ψυχήν καί εἰς ὅλων τά μάτια».^[16]

 Ἐθνική Ἐπανάστασις

«Χρειάζεται μία Ἐπανάστασις εἰς τάς ψυχάς μας, ἕνα λύ­τρω­μα ἀπό τό παρελθόν χάριν τοῦ μέλλοντος τῆς Φυλῆς... Ἡ ἀνάγκη τῆς Ἐθνικῆς Ἐπαναστάσεως εἰς τάς ψυχάς τῶν Ἑλλήνων ἐξακολουθεῖ. Χωρίς αὐτήν εἶναι σκοτεινόν τό μέλ­λον τῆς Φυλῆς μας».         Γρηγόριος Κασιμάτης, 1963

 Ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος εἰσήγαγε τόν ὅρο «Ἐθνική Ἐπανά­στασις» γιά νά τήν περιγράψη. Τά τρία βασικά συστατικά στοιχεῖα πού δικαιώνουν αὐτόν τόν ὅρο εἶναι τά ἑξῆς:

α) ∆ιαταξική: Ὁ Στρατός ἔχει ἀταξική ἀντίληψι τοῦ Ἔθνους.

Ἡ Ἐπανάστασις δέν ἔγινε γιά νά εὐνοήση τά συμφέροντα μιᾶς κοι­νωνικῆς τάξεως εἰς βάρος τῶν ὑπολοίπων. Ὁ Γ. Γεωργα­λᾶς ἀ­να­φέρει:

«Οἱ Ἔνοπλες ∆υνάμεις ἦταν ὁ μόνος μεγάλος τομέας τοῦ ἐθνι­­κοῦ μας ὀργανισμοῦ πού εἶχε μείνει ἔξω ἀπό τήν κομματική συ­ναλλαγή, τήν κομμουνιστική διάβρωσι καί τήν ἠθικοϊδεολο­γική διαφθορά. Καί ἡ Ἐθνική συνείδησις, πιό ἔντονα ἀνεπτυγ­μέ­νη ἐκεῖ, βρῆκε τήν ἀπήχησι καί τήν ἐκφρασί της μέ τήν 21η Ἀπρι­λίου. Οἱ Ἀξιωματικοί ἔχουν ἀταξική νόησι τοῦ Ἔθνους. Γι' αὐτούς ὑπέρτατος νόμος εἶναι πάντοτε ἡ σωτηρία τῆς Πα­τρί­­δος. Ἔτσι ἡ Ἀπριλιανή Ἐπανάστασις ἔχει ἔντονα ἐθνικό χα­ρα­­κτῆ­ρα. Εἶναι πρίν ἀπ' ὅλα καί ἐπάνω ἀπ' ὅλα μιά Ἐθνική Ἐπα­­νάστασις».^[17]

β) Ὑπερκομματική: «Ἡ Ἐπανάστασις τῆς 21^ης Ἀπριλίου 1967 ὑπῆρξε μία ὑπερκομματική ἔκρηξη. Γι' αὐτό καί ὅλα τά ἑλληνικά κόμ­­ματα τήν εἶδαν καί τήν ἀντιμετώπισαν σάν ἄσπονδο ἐχθρό τους. Γιατί τούς ἐστέρησε τήν νομή τῆς ἐξουσίας...».^[18]

Ἡ 21^η Ἀπριλίου, δέν ἐνήργησε ὑπέρ ἑνός κόμματος καί εἰς βά­ρος ἄλλου. Ἀπεμάκρυνε ὅλα ἀνεξαιρέτως τά κόμματα ὡς συν­υ­πεύ­­θυνα γιά τό ἐθνικό ἀδιέξοδο.

γ) Ὑπερπαραταξιακή: «Ποῖοι εἴμεθα: ∆έν ἀνήκομεν εἰς οὐδέν πολιτικόν κόμμα καί οὐδεμίαν πολιτικήν παράταξιν εἴμεθα διατε­θει­­μένοι νά εὐνοήσωμεν εἰς βάρος τῆς ἄλλης... Κηρύσσομεν τήν συν­αδέλ­φωσιν. Ἀπό τῆς στιγμῆς αὐτῆς δέν ὑπάρχουν ∆εξιοί, Κεντρῶοι, Ἀρι­στεροί. Ὑπάρχουν μόνον Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν εἰς τήν Ἑλ­λά­δα...»^[19]

Ἡ 21^η Ἀπριλίου ὅμως δέν ὑπῆρξε ἁπλῶς ὑπερκομματική. Ὑ­πῆρ­­ξε μέ τήν εὐρύτερη ἔννοια ὑπερπαραταξιακή. Ἰδεολογικά δέν θά μποροῦσε νά χαρακτηρισθῆ οὔτε "∆εξιά", οὔτε "Ἀριστε­ρή".

Ἀντιθέτως ἀπετέλεσε ἰσχυρότατο πλῆγμα καί γιά τά δύο σχή­ματα. Ἐλεγε ὁ Γ. Παπαδόπουλος:

«Ἡ Ἐπανάστασις κύριοι, δέν κάμνει πολιτικήν κομματικήν. Ἡ Ἐπανάστασις κάμνει πολιτικήν Ἐθνικήν. Προσπαθοῦμε νά ἀνα­φερθοῦμε εἰς τό σύνολον τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ καί νά ἀντιμε­τω­πί­σωμεν διαπαιδαγώγησιν καί θεραπείαν ἀδυναμιῶν εἰς ὅλο τό σῶμα τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἀνεξαρτήτως τοῦ πού βλέπομεν, δε­ξιά ἤ ἀριστερά. Ἡ ὑπόθεσις εἶναι πρῶτον, νά γίνωμεν ὅλοι Ἕλ­ληνες, πιστοί εἰς τήν Ἰδέα τοῦ  Ἑλληνικοῦ  Ἔθνους».^[20]

Καί εἶναι γεγονός ὅτι στήν μέν "ἀριστερά" ἐπέφερε τήν καθω­ριστική ἧττα τήν ὥρα τῆς τελευταίας ἀπόπειράς της νά κατα­κτή­ση τήν ἐξουσία. Γιά πρώτη φορά ὅμως ἐπέφερε καί ἰσχυρότατο πλῆ­γμα στήν μεγαλοαστική "δεξιά" τοῦ παλαιοκομματικοῦ καί ἀνα­­κτορικοῦ κατεστημένου.

∆ιότι ὅπως γράφει καί ὁ Πτέραρχος Α. Σκαρμαλιωράκης: «Κατά βάθος τούς ἐκπροσώπους αὐτῆς τῆς "δεξιᾶς" ὅπως αὐτοί εἶχαν ἐξελιχθῆ, τούς θεωροῦσε ἐξ' ἴσου ἐχθρούς τοῦ λα­οῦ καί τοῦ Ἔθνους, ὅπως τούς κομμουνιστάς».^[21]

Γι' αὐτό καί ἡ τελευταία ὑπῆρξε ὁ πλέον ἔνθερμος ἀντίπαλός της.

Ἡ 21^η Ἀπριλίου ἀπέβλεψε κυριολεκτικά στό ξεπέρασμα τῶν πα­­λαιῶν ἐθνικῶν διαιρέσεων σέ "ἐθνικόφρονες" καί "δημοκρατι­κούς". Ὅπως τόνιζε ὁ Βασίλειος Φράγκος: «...δέν μπορεῖ νά χωρέση σέ κανένα προεπαναστατικό πολιτι­κό σχῆμα. ∆έν ἀνήκει οὔτε στήν "ἐθνικόφρονα παράταξη" - μ' ὅ­­λες τίς ἐναλλαγές τῶν κομματικῶν ἐκπροσωπήσεών της - οὔτε στό "δημοκρατικό στρατόπεδο" μέ τήν κεντροδεξιά ἤ κεντ­ρ­ο­­­α­ρι­στερά ἀπόχρωσί του. Ἀνήκει σ' ὁλόκληρη τήν ἐθνική κοι­νό­­­τη­τα τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ...»^[22]

Στίς 9-10-1968 ἔγραφε ἡ ἐφημερίδα "Νέα Πολιτεία":

«Ἄν ὁ Ἑλληνικός λαός προσεχώρησε σχεδόν σύσσωμος εἰς τήν Ἐπανάστασιν, προσεχώρησεν ἐπειδή ἐδέχθη, ἐπείσθη, ἐπί­στευ­­σεν, ὅτι ἡ Ἐπανάστασις δέν ἀνήκει εἰς παρατάξεις καί δέν ἦλ­θε διά νά τόν χωρίση, ἀλλά διά νά τόν ἑνώση. Ἐφ' ᾧ καί ἐψή­φισαν τήν Ἐπανάστασιν (σ.σ. στό ∆ημοψήφισμα τοῦ 1968) ἀμιλ­λώμενοι εἰς ποσοστόν ψήφων ὑπέρ αὐτῆς, καί ἡ Πελο­πόν­νη­σος ἀλλά καί ἡ Κρήτη, καί αἱ ἀκροπόλεις τῆς παλαιᾶς "∆ε­ξιᾶς" ἀλλά καί αἱ περιοχαί αἱ θεωρούμεναι ὡς φέουδα τοῦ "Κέν­τρου" ἤ τῆς "Ἀριστερᾶς"».

Γι’ αὐτό ἔλεγε ὁ Ἐμμ. Φθενάκης: «Ἡ Ἐπανάστασις εἶναι ἀτα­ξική, ὑπερκομματική, ὑπερπαρα­ταξιακή, μέ ἕναν λόγο Ἐθνική».

Μέ αὐτά τά δεδομένα, ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος προχώρησε πε­ρισ­σότερο λέγοντας: «Ἡ Ἐπανάστασις τῆς 21^ης Ἀπριλίου δέν ἦτο κίνημα προ­σώ­πων ἤ ὁμάδων ἤ κοινωνικῶν τάξεων. Ὑπῆρξεν Ἐθνε­γερ­σί­α».^[23]

δ) Ἐκφρασις τῆς γενεᾶς τοῦ 1940: Ὁ καθηγητής Δ. Τσάκωνας ἔγραφε:

«Ἡ ἀδικαίωτος γενεά τῆς Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως εὑρισκομένη εἰς συνεχῆ πορείαν πείνης, κακουχιῶν καί πολέμου, μαχομένη δέ ἐπί δέκα συνεχῆ ἔτη, ἠξίου ἀλλαγήν κρατικῶν συνθηκῶν καί κοινωνικῆς ζωῆς ὑπό ἀληθινοτέραν ἡγεσίαν... Ἡ γενεά αὐτή ἐξεπροσώπησε τό αἴτημα μιᾶς Ἐπαναστατικῆς ἀνασυντάξεως τοῦ ἐθνικοῦ βίου καί ἀπο­­τελεῖ τόν δυναμικόν ἀντίποδα τοῦ "ἑλληνικοῦ" κομ­μουνι­σμοῦ καί τοῦ πολιτικοῦ κατεστημένου τῆς κεντροδε­ξιᾶς».^[24]

Καί στό κλασικό ἔργο του "∆οκίμια Ἐπαναστάσεως" συμπλή­ρωνε -ὡς προάγγελος τῆς 21^ης Ἀπριλίου- ἀπό τό 1961:

«Ἡ γενεά τοῦ 1940 - 49, ἀναπτυγμένη σέ περιβάλλον ἁγνοῦ πα­­τριω­τισμοῦ πού τήν ἐνέπνεε ἕνας τίμιος ἀγώνας μέ τίμια μέ­σα, τήν ὥρα τούτη, πενῆντα χρόνια μετά τήν ἔκρηξι τοῦ Γουδί, πιέζεται νά ὁδηγηθῆ στήν Ἐπανάστασι. Ὅσοι δέν σκο­τώ­θηκαν στήν Ἀντίστασι καί στόν Γράμμο, οἱ ζωντανοί, οἱ σκλη­ρότεροι καί ἀπ' τό σίδερο ὀφείλουν νά ἐπαληθεύσουν τό κοινω­νικό μή­νυ­­­μα τῆς Γενεᾶς μου, τώρα πού ὁ Στρατός διατηρεῖ ἀκέ­ραια τήν νεανικότητά του καί ἡ διανόησις ὁλονέν καί περισσότερο γί­νεται Σπαρτιατική».^[25]

Ἡ 21^η Ἀπριλίου, ὑπῆρξε ὅντως ἡ Ἐπανάστασις τῆς γενεᾶς τοῦ 1940 - 49. Τῆς ἡρωϊκῆς ἐκείνης γενεᾶς, πού ἔγραφε τό Ἔπος τοῦ 1940 - 41. Ἐδιδε τήν μάχη τῶν Ὀχυρῶν καί τῆς Κρήτης. Στελέχωνε τίς Ἐθνικές ὀργανώσεις ἀντιστάσεως. Ἀναπέτασσε τίς Ἐθνικές Σημαῖες στό Ἐλ Ἀλαμέϊν καί τό Ρίμινι. Στελέχωνε τόν Ἱερό Λόχο. Ἀπέ­κρουε τήν ἐρυθρά ἀνταρσία τόν ∆εκέμβριο τοῦ 1944 στήν Μά­χη τῶν Αθηνῶν καί τήν συνέτριβε στό Βίτσι καί τόν Γράμ­μο 1949.

Ὁρθῶς ἔλεγε ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος:

«Ἡ Ἑλληνική γενεά τῆς δραματικῆς αὐτῆς περιόδου, ἀπέθεσε τήν σφραγίδα τῆς θυσίας της ὄχι μόνον ἐπί τῆς Ἑλληνικῆς, ἀλ­λά καί ἐπί τῆς παγκοσμίου Ἱστορίας. Ἡ ἰδία βασικῶς ἐπω­μίσθη καί τάς εὐθύνας τῆς Ἐθνικῆς Ἐπαναστάσεως τῆς 21^ης Ἀπρι­λί­ου».^[26]

 Ἐθνοκοινωνικό Κίνημα

 Στίς 25 - 5 - 1968 ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἔδιδε τό στίγμα τῆς Ἐπαναστάσεως:

«Ἡ Ἑλλάς πρό τῆς 21^ης Ἀπριλίου εὑρίσκετο δυστυχῶς ἐπί ἑ­νός σκάφους παλαιοῦ, ἑτοίμου πρός διάλυσιν καί κινδυνεύον­τος ἀνά πᾶσαν στιγμήν νά βυθισθῆ εἰς τό πέλαγος τῶν κοινωνι­κῶν συγ­κρούσεων… Ὑπό τάς συνθήκας αὐτάς ὁ Ἑλληνικός λα­ός ἀπε­φά­σισε νά θέση τέρμα εἰς τήν ἐπικίνδυνον καί ἀντεθνι­κήν κα­τάστασιν διά τῆς Ἐπαναστάσεως τῆς 21^ης Ἀπριλίου. Ἀπε­φά­σισεν οὕτω νά πραγματοποιήση μίαν Ἐπανάστασιν Ἐθνικήν, ∆ημο­κρα­τικήν, Οἰκονομικήν καί Κοινωνικήν!

- Ἐθνικήν, διότι ἀποβλέπομεν εἰς τό νά ἑνώσωμεν τό Ἔθνος εἰς μίαν δύναμιν καί νά τοῦ δώσωμεν τήν εὐκαιρίαν νά εὕρη καί πάλιν τόν ἑαυτόν του. Νά εὕρη τήν ἐμπιστοσύνην εἰς τόν ἑαυτόν του καί τήν πίστιν του εἰς τά πεπρωμένα τῆς Φυλῆς...

- ∆ημοκρατικήν, διότι ὁ Ἑλληνικός λαός δέν ἔζη εἰς τήν πρα­γ­­μα­τικότητα πλέον ἐν δημοκρατίᾳ, ἀλλά ὑπό τήν τυραννίαν τῆς συ­ν­αλ­λαγῆς. Ἀλλ' ἡ δημοκρατία δέν ὑπῆρξε ποτέ τυραννία συν­αλλαγῆς.

- Οἰκονομικήν, διότι ἐπαναστατικῶς καί ριζικῶς θά ἀνανεώ­σωμεν τήν ἐν γήρατι καί ἐν ἀποσυνθέσει εὑρισκομένην οἰκονο­μι­­κήν μηχανήν, ἐπ' ὠφελείᾳ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου.

- Κοινωνικήν δέ, διότι ὀφείλομεν νά ἀνορθώσωμεν τήν κοινω­νικήν πρόνοιαν καί ἀντίληψιν γενικώτερον τήν ἐκ μέρους τοῦ κοι­­νωνικοῦ συνόλου βοήθειαν πρός τό οἱονδήποτε ἄτομον. Οὕτω ἡ κοινωνία θά ἀποτελῆται ἀπό ἄτομα ἔχοντα ἐμπιστοσύνην εἰς τό περιβάλλον τους, ἐμπιστοσύνην εἰς τόν ἑαυτόν τους, ἐμπι­στο­­σύ­νην εἰς τό μέλλον τους...»

Τό εὖρος σέ ἐπιδιώξεις καί σκοπούς πού θέλησε νά τῆς δώση ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος ἧταν τεράστιο: Ἐθνική - Κοινωνική - Οἰκονομική - Δημοκρατική Ἐπανάστασις.

Πράγματι ἐξ’ ἀρχῆς ἔδειξε τήν κοινωνική της διάστασι. Χαρα­κτηριστική εἶναι ἡ περικοπή τοῦ πρῶτου Διαγγέλματός της:

«∆έν ἀνήκομεν οὔτε εἰς τήν οἰκονομικήν ὀλιγαρχίαν, τήν  ὁποίαν ὁμοίως δέν εἴμεθα διατεθειμένοι νά ἀφήσωμεν νά προ­­­­καλῆ τήν πενίαν. Ἀνήκομεν εἰς τήν τάξιν τοῦ μόχθου. Καί θά σταθῶμεν εἰς τό πλευρόν τῶν πτωχῶν ἀδελφῶν μας Ἑλ­λή­νων… Ὁ βασικός μας στόχος εἶναι ἡ Κοινωνική ∆ι­καιοσύνη.

Ἡ δικαία κατανομή τοῦ εἰσοδήματος. Ἡ ἠθική καί ὑλική ἐξύ­­­ψω­σις τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου καί ἰδιαιτέρως τῶν ἀγρο­τῶν καί ἐργατῶν καί τῶν πενεστέρων τάξεων».

Γι’ αὐτό ὁ Ἀντιπρόεδρος τοῦ Γ. Παπαδοπούλου Δημήτριος Πα­τί­­λης δήλωνε: «Εἴμεθα δημοκρατική Ἐπανάστασις, πιό βαθειά καί ἀπό τό Γουδί, πιό κοινωνική καί ἀπό τούς πάσης φύσεως ἀγροτικούς καί κοινωνικούς μεταρρυθμιστάς μας».^[27]   

Καί πάλι ὁ Γ. Κάρτερ γράφει: «Ἡ Ἑλλάδα χρειαζόταν πάντα μία Ἐθνικοκοινωνική Ἐπανά­σταση… Μία ὁμάδα μπαρουτοκαπνισμένων ἀνθρώπων πού εἶ­χαν δουλέψη πολύ τόν στοχασμό μέσα τους, λέγανε ὅτι ἡ “Ἐπα­να­­σταση” ἔπρεπε νά στρέφεται ἐναντίον δυό πολυταλαι­πω­ρη­με­νων λέξεων: τοῦ “θ ά” καί τοῦ “ἀ ν τ ί”. Μόνο ἔτσι ὁ Ἕλ­ληνας ὑπῆρ­χε ἐλπίδα νά ἀπαλλαγῆ ἀπό τόν ραγιαδισμό καί ν΄ἀλ­λάξη νοοτροπία».

Καί ὁ Γεώργιος Γεωργαλᾶς περιέγραφε τήν 21^η Ἀπριλίου ὡς ἕνα: «…ἑλληνικότατο ἀναγεννητικό κίνημα πού ἐξεπήγασε ἀπό τίς βαθύτερες ρίζες τοῦ Ἔθνους, ἐκφράζει τά ὄνειρά του γιά μι­ά καλλίτερη ζωή καί ταὐτίζει τήν ὕπαρξί του μέ τήν ἀναζωο­γό­­νησι, ἀνανέωσι καί ἀνάπλασι τοῦ Γένους μας».^[28]

[1] «Τό Πιστεύω μας» Τόμος Ε΄ σελ. 141.

[2] «Τό Ἑλληνικό Πρόβλημα καί ἡ Λύσις του» σελ. 161- 162

[3] «Νέα Πολιτεία» φ. 19/6/1969.

[4] «Δημοκρατία με Ελληνικό πρόσωπο», σελ 33

[5] Κατάθεσις 26/11/1974.

[6] Κατάθεσις 2/12/1974.

[7] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Η΄, σελ. 65.

[8] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Α΄, σελ. 33.

[9] «Στρατός καί Πολιτική» σελ. 206.

[10]  «Soldiers in Politics», Gerom-XInc. - 1972 σελ. 222.

[11] Χ. Γ. Σγουρίτσας «Ἐπανάστασις, Πολιτεία καί ∆ίκαιον» σελ. 128 - 129.

[12] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Ζ΄, σελ. 74.

[13] «Πῶς ὁδηγηθήκαμε στήν 21^η Ἀπριλίου 1967» σελ. 100.

[14] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Β΄, σελ. 112.

[15] «Πρακτικά Συζητήσεων ἐπί τοῦ Συντ/τος 1968» σελ. 625.

[16] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Α΄, σελ. 36.

[17] «Ἡ  Ἰδεολογία τῆς Ἐπαναστάσεως» σελ. 7.

[18]  Ν. Μακαρέζου «Πῶς ὁδηγηθήκαμε στήν 21^η Ἀπριλίου 1967» σελ. 579.

[19]  ∆ιάγγελμα 21^ης  Ἀπριλίου 1967.

[20] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Γ΄, σελ. 153.

[21] «Μνῆμες καί Μαρτυρίες 1941 - 1973» σελ. 352.

[22]«∆ημοκρατία μέ Ἑλληνικό πρόσωπο» σελ. 46.

[23] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Α΄, σελ. 52.

[24] «Κοινωνιολογία τοῦ Νεοελληνικοῦ Πνεύματος» σελ. 180.

[25] «∆οκίμια Ἐπαναστάσεως» σελ. 18῀       

[26] «Τό Πιστεύω μας» τόμος Β΄, σελ. 70.

[27] «Θέσεις καί Ἰδέαι» τόμος Α΄, σελ. 138.

[28] «Ἡ  Ἰδεολογία τῆς Ἐπαναστάσεως» σελ. 19.

• Προηγούμενο
• Επόμενο