ΤΙ ΕΠΡΑΞΕ Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Από τον λόγο του Μάνου Ν. Χατζηδάκη στο ετήσιο Τρισάγιο του Γεωργίου Παπαδοπούλου, 23.6.2024

...Σε λίγες ημέρες όμως είναι και η θλιβερή επέτειος των 50 ε­τών από την εισβολή του ΑΤΤΙΛΑ. Θα ακούσουμε ξανά το πο­λι­τικό και δημοσιογραφικό σύστημα να βυσσοδομεί κατά της Χούντας και να πανη­γυ­ρίζη την ψευδε­πί­γραφη Μεταπο­λίτευ­ση που το επα­ν­έφερε στην εξουσία ελέω Κύ­πρου.

Τι έπραξε όμως ο Γεώργιος Παπαδόπουλος για το Κυπριακό; Ποιες οι αλήθειες που μας κρύβουν ή παραποιούν;

Από το πρώτο της Διάγγελμα, η Επανάσταση της 21^ης Ἀπριλίου κή­ρυξε ως στόχο την «ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΜΗ­ΤΡΌΣ ΕΛΛΑΔΟΣ».

Στην συνάντηση Κεσσάνης-Αλεξανδρουπόλεως η τότε Επα­να­στατική Κυβέ­ρνηση διε­­κδίκησε για πρώτη φορά ολοκλη­ρω­τι­κή Ένω­ση καί πα­ράλληλη ε­πά­νοδο όλων των διωχ­θέ­ντων Ελλή­νων σε Κων­στα­­ντι­νού­πο­λη Ίμ­­βρο και Τένεδο! Τα πρακτικά υ­πά­­­­ρχουν και θα κυκλοφο­ρή­σουν σύντομα! Εχουν το θράσος βέβαι­α κά­ποιοι να μιλούν για δήθεν «φιά­­­σκο» στην Κεσ­σάνη. Κρύβουν την 4μηνη δια­πρα­γμάτευση που στις 24 Αυγού­στου 1967 κατέ­λη­ξε στην συμ­φω­νία Χριστό­που­­λου-Tu­lu­i: Συμφω­νία πολύ καλύ­τε­­ρη από το σχέ­διο Ache­son, α­φού πε­τύ­χαινε την Ένω­ση μέ απ­λή με­τα­τροπή της βρε­­­τα­ν­νι­κής βά­σεως Δε­κέ­λειας σε βάση του ΝΑΤΟ με επί ενοι­κίῳ πα­ρου­­­σία μι­κρής τουρκικης δυνά­με­ως σε αυτήν. Η Τουρκία δεν υπα­­να­­­χώ­ρη­σε γιατί πήγαμε «απροε­τοί­μα­στοι» -όπως γράφουν οι λα­­σπο­­λόγοι- αλ­λά κα­τό­πιν τελε­σι­γρ­ά­φου της Μό­σ­χας γιά “πά­γω­μα” των του­ρκο­­σο­βιετικών σχέ­σεων με­­­­τά από προ­ει­δοποίηση των σο­βιετικών από τον Μακάριο.

Επιμένουν κάποιοι ότι δήθεν «ο Παπα­δό­πουλος ανα­κά­λεσε την Με­ραρχία»! Το παρα­μύθι αυτό τεί­­νει να ξεπεράση και εκείνο του Πο­λυτε­χνείου! Γνωρίζουν πολύ καλά ποιοι προκά­λε­σαν την προ­βο­κά­τσια της Κοφίνου. Αλλά δεν θα σας αναφέρουν ποτέ:

- Ότι, όταν ο Βασιλιάς στα Πολεμικά Συμβούλια ζητούσε την ανά­κλη­ση της ΕΛ­ΔΥΚ/Μ, ο Πα­παδόπουλος του απαντούσε «Πόλε­μος και σεις Μεγα­λει­ό­­τατε Αρ­­­χι­στράτηγος».

- Ότι, όταν ο Μακάριος ζητούσε πλήρη απο­στρα­­τικοποίηση της Κύπρου, ο Παπαδόπουλος διέταζε να παραμείνουν μυστικά στην Κύπρο 1500 ἀξιω­μα­τικοί και οπλίτες της, όλο τό βα­ρύ υ­λι­­κό πλήν αρμάτων και όλα τα πυ­ρομαχικά καί εφό­δια για αγώ­να 20 ημε­ρών, μετατρέποντας την ανάκληση σε εικονική.  

- Ότι, τον Φεβρουάριο του 1968 ο Παπαδόπουλος εγκαινίασε το επιτελικό σχέδιο ΕΛΔΥΚ/3.1 για συνεχείς μυστι­κές ἀποστο­λές Ελ­­λα­δι­τών στρατευσίμων στην Κύπρο κυρίως με ειδικότητες Κα­ταδρομών, Διαβιβαστών και Τεθω­ρα­κι­σ­με­νων πού στελέχωναν μονάδες της Ε.Φ με πλαστά κυπριακά δια­­βα­­τή­ρια.

Όπως είχαν αποδείξει τα γεγονότα του 1955, του 1963-᾽64 και του 1967, το “κλειδί” για την άμυνα της Κύπρου ήταν η αερο­ναυ­τική υπεροπλία. 4 φορές το 1964 και 1 τό 1967, η Ελλάς αδυ­να­τούσε να βοηθήσῃ. Η κυριαρχία της Κύπρου λοιπόν δεν κρι­νό­ταν από μία αμφιλεγόμενη δύναμη 7.328 ανδρών χωρίς αερο­ναυ­τι­κή κάλυψη- που κάποιοι βάπτισαν μεγαλόστομα “Μεραρχία“- αλ­­­­λά από το ποιός θα επικρατούσε σε αέρα καί θά­λασ­σα.

Ως Πρωθυπουργός, ο Γεώργιος Παπα­δό­πουλος συνέταξε τον Απ­ρίλιο του 1968 το Σχέδιο “Κ”/ΓΕΕΘΑ/1968 που προέ­βλε­πε προ­­ώ­θη­ση ενός Υπο­βρυ­χίου τύπου 209, δύο Τορπιλα­κά­των τύ­που ΝΑΣΤΥ και 18 αε­ρο­­σκα­φών F84F για την προσβο­λή πιθα­νού αποβατικού στόλου. Ήταν η πρώτη φορά από την εποχή του Κίμωνος πού η Ελλάδα συ­νέτασσε σχέδιο εμ­πλο­κής της καί απο­στολής αεροναυ­τι­κών δυνά­με­ων στην Κύπρο!

Παράλληλα, στο ΑΣΕΑ του Ιουνίου 1968 για πρώτη φορά μετα­πο­λεμικά εισήγαγε νέα αμυντική πολιτική με στρο­φή στον εξ’ ανα­τολών κίνδυνο και σύνταξη κολοσσιαίων 5ε­τών προ­γραμ­μά­των εξοπλι­σμών των Ε.Δ. εξ’ εθ­νι­κών πόρων.

Στό ίδιο ΑΣΕΑ, ελήφθη η απόφαση για διάθεση από την Ελ­λά­δα 3.000.000 κυπριακών λιρών ετη­σίως προς συμπλή­ρω­ση της Εθνικής Φρου­ράς σε εμπόλεμη δύναμη 4 πλήρους συνθέ­σε­ως πρα­γματικών Μεραρχιών (55-60.000 ανδρών)!

Απέναντι στις επιδιώξεις της Άγκυρας για ομο­σπον­διακή λύ­ση και στην μακαριακή πολιτική του δήθεν “εφικτού“ που επεδίω­κε προ­σφυ­γή στόν ΟΗΕ για ανεξαρτησιακή λύση τύπου Plaza, με α­ποκλεισμό της Ενώσεως, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος εισήγαγε μία νέα εθνική πο­λι­τική στο Κυπριακό που στόχευε κατά Έκθεση του ΥΠΕΞ σε: «εξεύ­ρε­σιν συντα­γμα­τικής λύσεως κατο­χυ­­­ρούσης την ενό­τητα του Κράτους καί μη αποκλειού­σης εσαεί την Ένω­σιν». Κατάργηση δηλαδή και της ζυριχικής συγκυ­ρια­ρχίας του 1959 καί της διχοτομήσεως του 1963 καί διατήρηση ανοικτής θύ­­ρας στην Ένωση που απέκλειε το ζυριχικό έκτρωμα.

Μέσον για τον σκοπό αυτόν ήταν ο λίαν επιτυχημένος Ενδο­κυπριακός (1968-1971) και Ενισχυμένος Εν­δο­κυπριακός διάλογος (1972-73). Το ποιος ήταν ο απώτερος σκοπός αυτής της πολιτικής ξεκαθάριζε στίς 26.7.­1972 απόρρητη Έκθεση του Αρ­χη­­­γείου Ενό­πλων Δυνά­με­ων:

«Η Ελλάς έχει καθορίσει ως σκο­πόν την Ένωσιν, προ­σπα­θούσα δια πολιτικών και διπλω­μα­τι­κών ενε­ρ­γειών να κε­ρδί­ση χρό­­νον ίνα δυνηθή εις το εγγύς μέλ­λον να αντι­­με­τωπί­ση την Του­ρκίαν δυναμικώς, εφ’ όσον η τε­λευ­­ταία αύ­τη δεν θα συμ­­φω­νή­­ση εις την Ένωσιν».

Και όντως τον χρόνο αυτόν τον εκμεταλλεύθηκε στο έπα­κρον:

- Στις 16 Ιανουαρίου 1970 πρότεινε στον Μακάριο την από­στο­λή στην Κύπρο 120 συγχρόνων αρμάτων μάχης AMX-30 την οποία ο Αρχιεπίσκοπος συστηματικά  εμπόδιζε.

- Το 1971 προμηθεύτηκε για την Κύπρο 5 Μεταφορείς Αρ­μά­­­των Μάχης, διέταξε στο ΓΕΕΦ την αεροφω­το­γρά­φη­ση των του­­­ρκι­κών αμυ­ντικών θέσεων, έδωσε εντολή μέσω του Αρχηγού Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγού Οδ. Αγγελή μεταφοράς Τάγμα­τος Πεζικού, Μοίρας Καταδρομών καί μίας Πυροβολαρχίας μα­­κρού βεληνεκους υπό την Τακτική Διοίκηση Κυρήνειας, εγκα­τέ­στησε Ουλαμό Αρμάτων Μάχης στην Αμμόχωστο.

- Μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου 1972 η Ε.Φ. κάλυπτε με ασκήσεις όλους τους χώρους πιθανής τουρκικής αποβάσεως.

Παράλληλα, με την ολοκλήρωση τού Προγράμματος Εξοπλι­­­σμών 1968-1972, η Ελλάς είχε πλέον προμηθευτεί:

- 60 υπερσύγχρονα Άρματα Μάχης ΑΜΧ-30.

- Tην πρώτη δόση φορητού οπλισμού FN.

- Μία Μοίρα Α/Τ πυραύλων Χώκ.

- Τηλεκατευθυνόμενα Α/Τ SΑCLOS.

- Κινητά Ραντάρ και Ραντάρ Ταγμάτων Πεζικού.

- 4 Υποβρύχια τύπου 209: Τά ΓΛΑΥΚΟΣ S-110, ΝΗΡΕΥΣ S-111, ΠΡΩΤΕΥΣ S-112 καί ΤΡΙΤΩΝ S-113.^[1]

- 4 Πυραυλακάτους COMBATTANTE II: Οἱ ΚΥΜOΘΟΗ P-53, ΚΑ­ΛΥΨΩ P-54, ΕΥΝΙΚΗ P-55 και ΝΑΥΣΙΘΟΗ P-56.

- 7 Τορπιλλακάτους από την Γερμανία, 5 Αντιτορπιλλικά και 4 Ναρκαλιευτικά.

- Τό νέο Δεξαμενόπλοιο ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ L-153, έδ­ρα της Δι­οι­­κή­σεως Πλοίων Αποβάσεων, το Αρματαγωγό ΚΡΗ­ΤΗ L-171 και το Πε­τρε­λαιοφόρο ΑΡΙΑΔΝΗ Α-414.

- Ελικόπτερα ALOUETTE ΙΙΙ, για το Π.Ν., AB205 HUEY για την Π.Α. 4 Agusta-Bell 206A Jetranger και 6 Agusta-Bell ΑΒ­47­G5 καί OH-13H.

- 160 Shelters (Καταφύγια Αεροσκαφών).

Τον Μάρτιο του 1972, υπογράφηκαν συμβάσεις για την πα­ραγ­­­γε­λία 36 αεροσκαφών F4E Phantom II με το Πρόγραμμα Pe­a­­ce Icarus I, για τον εξοπλισμό δύο πολεμικών μοιρών.

Ο πρέσβης των Η.Π.Α. στην Κύπρο Popper, σε τηλεγράφη­μα στο State Department με τίτλο «Κύ­­­προς-Τουρκικές ανη­συ­χίες σε σχέ­­ση με την προμήθεια των F4 από την Ελλάδα», έγραφε: «η αγο­ρά από την Ελ­λά­δα των αεροσκαφῶν F4, αλλάζει την ισο­ρ­ρο­πία… Άν διαδοθούν τα νέα πως οι Έλληνες αγορά­ζουν αε­ρο­σκά­φη τα οποία μπορούν πλέον να επιχειρή­σουν πάνω από την Κύ­­προ για να κάνουν αναχαιτίσεις ή επι­θέσεις σε στόχους, τότε η ψυ­χο­λο­γία και ευρύτερα η στρατιωτική ισορ­ρο­πία στην Κύ­προ, θα αλλάξουν καθοριστικά».^[2]

Ο φαιδρός ισχυρισμός, λοιπόν ότι μετά την ανάκληση της ΕΛΔΥΚ/Μ δήθεν «η Κύπρος έμεινε αθωράκιστη» ή ότι «τά ισοζύγια δυ­νάμεων είχαν αλλάξει υπέρ της Τουρκίας», όχι απλά καταρρέει αλ­λά συντρίβεται. Το άκρως αντίθετο συνέβη: Η αθωράκιστη και ευάλωτη Ελλάς του 1955, του 1964 και του 1967, μετά το 19-72 για πρώτη φορά «άλλαζε την στρατιωτική ισορροπία και ψυχολογία υπέρ της» έναντι της Του­ρκί­­ας και προμηθευόταν όπλα που «μπορούν να επιχειρήσουν πάνω από την Κύπρο».

Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος αντιμετώπισε ατελείωσες συνο­μω­­­­σίες με ορμητήριο την Κύπρο: Την προβοκάτσια της Κοφίνου, την απόπειρα Πανα­γού­λη-Γιωρκάτζη, συκοφαντίες και πλαστά σχέ­­­δια όπως το ΕΡΜΗΣ,  αλλεπάλληλες κρί­σεις και υπονομεύσες (Ιού­­λιος 1968, Ιού­νι­ος 1971, Φεβρουάριος 1972, Ιού­λιος 19­72). Και το κυριότερο: Μπόρεσε να ισορροπήση μπροστά σε έναν άγρι-ο κυπριακό εμφύ­λιο μεταξύ μακαριακού παρακράτους και ΕΟΚΑ Β (1972-1973) προσηλωμένος πάντα στο δό­γ­μα: «Τῆς Ενώ­σεως προ­η­γείται Ενότης»^[3]. Και πέτυχε να τιθασεύση τόν Μα­κάριο (Απρίλιος 1972) και νά συγ­­κρα­τήση την ΕΟΚΑ Β΄ (Αύ­γου­­στος 1973).

 Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος υπήρξε Ο ΜΟΝΟΣ που έφτασε  στα πρό­­­θυρα λύσεως του Κυπριακού:  

Μέχρι τον Οκτώβριο 1973, οι Τούρκοι είχαν πα­ραι­τηθεί από όλα τα συγκυριαρχικά δι­καιώ­ματα. Το νέ­ο Σύνταγμα της Κύπρου προέ­βλεπε κατά τομείς:

Εκτελεστική εξουσία: α) Κατάργηση του T/K “βέτο”. β) Κα­τ­ά­­ρ­γη­­­ση του δικαιώματος μονομερούς επεμβάσεως. γ) Μείωση των εξου­σιών του T/K Αντιπροέ­δρου.

Νομοθετική εξουσία: α) Κατάργηση της χωριστής T/K βου­λής καί συγκρότηση ενιαίας Βουλής με δύο Τμήματα, β) Έλληνα Πρόεδρο Βου­λής και τον ένα από τους δύο Αντιπροέδρους της, γ) Μείωση των T/K βου­λευτών σε 15, έναντι 60 Ελλήνων, δ) Κατά­ργη­ση χωριστής πλειο­ψη­φίας των T/K βουλευτών για την ψή­φι-ση των νόμων.

Διοίκηση: Μείωση της T/K συμμετοχής από 30% σε 18%.

Δικαστική εξουσία: Κατάργηση των δύο Ἀνωτάτων Δικα­στη­­­ρίων (Συνταγματικό καί  Ανώτατο Πολιτικό) και συγκρότηση ενι­­αίου Ανωτ­ά­του Δικα­στη­ρίου με 6 Ελληνοκυπρίους και 3 Του­ρκο­κυπρίους δικαστές.

Τοπική Αυτοδιοίκηση: α) Κατάργηση των T/K κοινοτικών συ­­νε­λεύ­σεων και εποπτεία των T/K κοινοτικών υποθέσεων από το αντί­στοι­­χο τμήμα της Βουλής, β) Οργανικό Νόμο για καθο­ρισ­μό των το­πι­κών υπο­θέ­σεων και όχι ρύ­θμιση από το Σύνταγμα όπ­ως ήθελαν οι Τού­ρ­­κοι, γ) Ενο­ποίηση των Δήμων με αιρετά Συμ­βού­­λια Τοπικής Διοική­σε­ως, δ) Διατήρηση των μικτών χωριών και ανα­­σύσταση όσων υπήρ­χαν μέχρι 21.12.1963. Μεγάλη ελληνική επιτυχία που εξάλειφε τους “θύλα­κες”.^[4]

Έληγε: α) η συ­γκυ­ριαρχία του 1959, β) η διχοτόμηση του 19­63, γ) οι θύ­λακες και η πρά­σινη γραμμή του 1964, δ) το T/K “βέτο” και το δι­καί­ωμα μονομ­ε­ρούς επεμ­βά­σεως με βάση το οποίο η Τουρκία στήριξε νο­μικά τον “ΑΤΤΙΛΑ” λί­γους μήνες αργό­τερα. Δή­λωσε ο Γλαύ­κος Κλη­­ρί­δης: «Ε­άν είχα­με φτά­­­σει στην λύση του 1973, δεν θα είχε γίνει το πρα­ξι­κό­πημα του 1974 και δεν θα είχαμε πάθει ό­σα πά­θα­με».

Ο Παπαδόπουλος δηλαδή οικοδομούσε πλέον και κρατικά μία Ελλάδα του Νότου, με ανοικτη θύρα σε μελλοντική Ένωση.  

Παράλληλα, το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο πού έλα­βε χώ­ρα στίς 22.1­0.­1973,  ενέκρινε το νέο Σχέδιο Αμύ­νης Κύ­πρου με την κω­δι­κή ονο­μασία ΑΦΡΟΔΙΤΗ ᾽73 που προέ­βλε­πε για την προσβολή πιθανής τουρκικής αποβατικής δυ­νάμ­εως:

• Την αποστολή πλέον 6 F4-E Phantom II στήν Κύπρο πού θα ενεργούσαν από τα Α/Δ Καστελ­λίου, Τυμπα­κίου Κρή­της ή Σούδας.
• Την προώθηση ενός Υποβρυχίου τύπου 209 και πλέον δύο Πυραυλακάτων COM­BATTANTE II με τηλεκατευθυνό­με-νους πυραύλους EXOCET.
• Τhν eκκαθάρι­ση του εσωτερικού της νήσου με ενέργεια της Εθ­νικής Φρουράς και εξάλειψη του θύ­λακος του Κιόνε­λι μεταξύ Λευ­κω­σίας-Αγύρτας με την ΕΛ­ΔΥΚ εφεδρεία για εξάλειψη πι­θα­νού προ­­γεφυ­ρώ­­μα­τος του εχθρού στα σημεία απο­βάσεως.
• Το σχέ­διο Βέλος για παράταξη Πυροβο­λα­ρχιών κατά μή­κος των ακτών και φραγμό πυρός προς ανάσχεση προ­σεγ­γί­­σε­ως απο­βα­τικών σκα­φών στην ακ­τή.

Στις 30.10.1973, συ­νε­δρίασε το Συμ­βού­λιο Εθνικής Ασφα­λεί­ας και ενέκρινε το ΣΑΚ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ᾽73 καθώς και την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., αμέσως με­τά τις εκλογές του Φε­βρου­­αρίου 1974 που είχε εξαγγείλει ο Παπαδόπουλος!

Μέχρι το 1967 η Ελλάς αδυνατούσε να αποστείλη την παρα­μι­κρή βοή­­θεια στην Κύπρο και τώρα είχε ολοκληρωμένο σχέ­διο αε­ρο­­ναυτικής συντριβής πιθανού αποβατικού στόλου.

Εάν το σχέ­δ­ιο ΑΦΡΟΔΙΤΗ ’73 εί­χε εφαρμοσθή 9 μήνες αργό­τερα, η του­ρκι­κή εισ­βο­λή στην Κύ­προ θα ήταν ανέ­κδο­το.

Από το 1973 και έπειτα λοιπόν, η Ελλάς του Παπαδόπουλου διέθετε για πρώτη φορά όλες τις προϋποθέσεις για:

α) Να συντρίψη τον “ΑΤΤΙΛΑ” και να κηρύξη την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα,

β) Να αντιμετωπίση μία ευρύτερη Ελληνοτουρκική σύρραξη με επιτυχία,

γ) Να πάρη την “ρεβάνς” για την Μικρασιατική καταστροφή.

Αυτοί που τον διαδέχθηκαν στην εξουσία δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να εκμεταλλευτούν αυτό το ασύγκριτο πλεο­νέ­κτημα που ο Γ. Παπαδόπουλος τους κληροδότησε.

Ο ιστορικός του μέλλοντος λοιπόν θα καταγράψη στο ενεργη­τικό του Γεωργίου Παπαδοπούλου, όχι μόνο όσα πρωτο­φα­νή έπρα­ξε για την Ελλάδα, αλλά και όσα εκπληκτικά έπρα­ξε για την Κύπρο, για την οποία η εποχή του υπήρξε η τε­λευ­ταί­α ευ­και­ρία και η ανατροπή του ήταν αυτή που σηματο­δότησε την Κυ­πρια­κή τραγωδία…

Μία περίπου 10ετία αργότερα, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος θα ανέφερε σε Μήνυμά του: «Μέχρι του Νοεμβρίου του 1973, οπότε έπαψα να κυβερνώ, η Κύπρος ήτο κυρίαρχος και αδιαίρετος. Οι Τού­ρκοι έθεσαν πόδα εις αυτήν τον Ιούλιον του 1974 -οπότε κατέλαβον το 4% του εδάφους της νήσου- και μόνον τον Αύγουστο του 1974, πρωθυπουργούντος του Κ. Καραμανλή έγιναν κύριοι του 37%».

Κατόπιν όλων αυτών που λίαν περιληπτικά ανέφερα και εν όψει των θλιβερών επετείων 50 ετών από την εισβολή και την νό­θα ψευτομεταπολίτευση, σας καλώ να αναφωνήσουμε:

Ζήτω η Επανάσταση της 21^ης Απριλίου

Ζήτω η πραγματική Μεταπολίτευση της 1^ης Ιουνίου 1973

Ζήτω η Ένωσις της Κύπρου με την Ελλάδα

Ζήτω ο Γεώργιος Παπαδόπουλος  

 ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Μέχρι το 1967 η Ελλάς διέθετε μόνο το ΠΟΣΕΙ­ΔΩΝ, ναυ­­πη­γημένο το 1942 και το ΤΡΙΑΙΝΑ, ναυπηγημένο το 1944.

[2] Telegram 5537 from the Embassy in Nicosia to the State Depart­ment, De­partment of State Central Files, RG-59, National Archives.

[3] Έκθεση Αναπλ. ΥΠ.ΕΞ. Χρήστου Ξανθόπουλου-Παλαμά προς τον Πρω­­θυπουργό 4.7.­1971.

[4] Βλπ. Μιχαήλ Δεκλερῆ «Κυπριακό 1972-1974: ἡ τελευταία εὐκαιρία».

• Προηγούμενο
• Επόμενο