“ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ”: ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟΝ κ. ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ

του Μάνου Ν. Χατζηδάκη

Αγαπητέ Αλέξη,

Όταν εξέδωσα το βιβλίο «ΦΩΣ ΣΤΟ “ΣΚΟΤΕΙ­ΝΟ ΔΩΜΑ­ΤΙΟ” 13.12.1967 έως 14.8.1974: ΟΣΑ ΓΡΑΦΕΙ ΚΑΙ ΟΣΑ ΔΕΝ ΓΡΑ­ΦΕΙ Ο ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ», το έπραξα με σκο­πό να συμπληρώσω σημαντικά στοιχεία και κενά για την περίοδο που παραλείπονται στην εργασία σου «ΕΝΑ ΣΚΟΤΕΙ­­ΝΟ ΔΩ­ΜΑΤΙΟ 1967-1974», τα οποία υπέθετα ότι οφείλονται στην έλλειψη προσβάσεως σε αρχεία και πρωτογενείς πηγές και μη σφαιρική γνώση των γεγονότων. Σε επόμενες συνομιλίες μας, συζητήσαμε αρκετά από αυτά τα σπάνια και απόρρητα αρχεία, τα οποία συμφωνήσαμε ότι δείχνουν μία διαφορετική ιστορική διάσταση της περιόδου 1967-1973. Δεδομένης τόσο της διαβεβαιώσεώς σου ότι προσδοκείς πάντα στην καλόπιστη κριτική, όσο και της δημοσιογραφικής σου εγκυρότητος και πείρας, θεώρησα, ότι οι επόμενες παρουσιάσεις σου της εν λόγω περιόδου, θα ήταν κάτι περισσότερο από επιλεκτικές ή και στρατευμένες. Δυστυχώς, το νέο σου ντοκιμαντέρ «ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1964-1974», το οποίο παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον με απογοήτευσε.

Για μία φορά ακόμη η παρουσίαση των στοιχείων ήταν επιλεκτική αν όχι βεβιασμένη, με σκοπό όχι να ερμηνεύσει την συγκεκριμένη περίοδο αλλά να ενισχύσει επικρατούσες ιστορικές ανακρίβειες. Είναι όντως λυπηρό 50 χρόνια αργότερα, τόσο ως Έλληνες όσο και ως ερευνητές να μην έχουμε το θάρρος και την ευθύτητα να προσεγγίσουμε αντικειμενικά αυτή την περίοδο της ιστορίας μας. Από το σκοτεινό δωμάτιο λοιπόν, περνάμε στην σκο­τει­νή δεκαετία.

Πολλά θα μπορούσα να γράψω γι αυτό το ντοκιμαντέρ. Πέραν πολλών άλλων παραλείψεων, θα επικεντρωθώ ενδεικτικά σε 7 σοβα­ρές πε­ρι­πτώσεις που συζητήσαμε και συμφωνήσαμε ότι ιστορικά έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα : 

 A) Οι απόρρητες Εκθέσεις του ΓΕΣ και της ΚΥΠ που σου έδειξα για την περίοδο 1964-1966: 

- Η Έκθεση προς το Ανώ­τα­το Συντονιστικό Συμ­βού­λιο στις 12.7.1964 που κατέληγε «Πρέπει να θεωρηθή βέβαιον ότι η Ελ­λάς βαίνει προοδευτικά, ασφαλώς και με ακρί­βειαν εις την απε­χθή αγκάλην του διεθνούς κομμουνισμού και πι­θανώς χωρίς θεα­ματικάς επαναστάσεις…».

- Το διάβημα των αρχών Ιουλίου του 1964, της στρα­τιω­τι­κής ηγεσίας (Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ Πιπιλής, ΓΕΣ Π. Σακελλαρίου, ΓΕΝ Αυγέρης και ΓΕΑ Αντω­να­κος) στον Υπου­ργό Εθνικής Αμύνης Π. Γαρουφαλιά.

- Η απόρρητη έκθεση του τότε Δ/ντού Α2/ΓΕΣ Χαρίλαου Τσεπαπαδάκη -έμπιστου και φίλου του Γ. Πα­πανδρέου στις 22.2.­1965 η οποία τόνιζε «Κατά τό ΚΚΕ, τό σημε­ρινόν κλίμα της Ελλάδος είναι λίαν ευνοϊκόν δια την προ­πα­ρα­σκευ­ήν και πραγματοποίησιν του 4ου γύρου…».    

- Η σύσκεψη του πρωθυπουρ­γού Στεφ. Στεφανοπούλου στις 8.3.1966, με την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων όπου ο Α/­ΓΕ­Ε­ΘΑ στρατηγός Κων/νος Τσολάκας είπε: «Αντιμετωπίζομεν μίαν πλήρη και ολοκληρωμένην οργά­νω­σιν του κομ­μουνισμού, καθ᾽ όλην την έκτασιν της χώρας. Οφείλομεν να ανα­­γνω­ρίσωμεν ότι υπάρχει ευρεία και βα­θεία διείσδυσις κομ­μου­νιστική… Εις την νεολαίαν, εις τον συνδικαλισμόν, εις τους αγρό­τας, εις τον κρατικόν μηχα­νι­σμόν και εις τάς Ενόπλους Δυνά­μεις ακό­μη». Και ο Δ/τής της ΚΥΠ Κυριάκος Πα­πα­γεωργό­πουλος επεσήμανε: «Προσπάθεια του ΚΚΕ: Η οργά­νω­σις προς δυναμικήν ανα­μέ­τρησιν, δυναμικήν επιβο­λήν… Υποθέ­των το ΚΚΕ ότι είναι δυνατόν να μη γίνουν εκλογαί, πρ­ο­­παρα­σκευά­ζει την δυναμικήν αναμέτρη­σιν…»;

 Β) Οι θέ­σεις σύσ­σω­μης της τότε πολιτικής ηγεσίας για την κρίση:

- Kωνσταντίνος Καραμανλής: Από το Παρίσι στις 19.2.1965, έγραφε στην Ακρόπολη «υφίσταται εκ των πρα­γμά­των ”λαϊκόν μέ­τω­πον”». Στις 25.10.1966 έγραφε  στον Κ. Τσάτσο: «Φοβούμαι ότι στο σημείον που έφθασαν τα πράγματα, δεν απο­κλείεται να οδη­γηθήτε, αργά ή γρήγορα και χωρίς να το θέλετε, σε κά­ποιο εί­δος εκτροπής... Η πείρα μου με έπεισε ότι δεν μπορεί να κυβερνη­θή δη­μοκρατικά ο τόπος μας, αν δεν γίνουν βαθειές αλλαγές στην εθνική μας ζωή».

- Παναγιώτης Κανελλό­που­λος: Στις 19.2.1965, στην Πλατεία Κλαυθμώνος αναφωνούσε: «Ένας βίαι­­ος άνεμος ΕΑΜισμού πνέει εις την ύ­παιθρον… αφα­νώς, υπού­λως, εισδύει παντού και επι­κρα­τεί βαθμιαίως ο Κομμουνισμός, χω­ρίς να μας δίδῃ καν την ευκαιρίαν της κατά μέτωπον, ανοικτής κατ᾽ αυτού μά­χης». Στο Συμβούλιο του Στέμματος (1.9.­19­65): «Φοβούμεθα διά την επιβίωσιν του  Έθνους μας… Η Χώ­ρα απειλείται από εμφύλιον πόλεμον…  Η κρίσις του κα­θεστώτος της ελευθερίας είναι βαρυτάτη. Η Δημοκρατία έχει καταλυ­θή… Έχομεν φθάσει εις το όριον των καιρών. Θα αρχίσωμεν να γλι­­στρώμεν, να πίπτωμεν, η Ελλάς, ο Θρόνος, τα πάντα». Ο πρέσβυς των ΗΠΑ Φ. Τάλμποτ έγραφε στην Ουάσιγκτων πως αν διαφαινόταν νίκη της Ε.Κ. στις εκ­λογές ο Κανελλόπουλος: «θα τις ανέβαλλε επ᾽ αό­ρι­στον και θα ήταν διατεθειμέ­νος να καταστή de facto δι­κτάτωρ!», δη­λώνοντας μάλιστα στον έκπληκτο πρέσβη «Το Ελληνικόν Έθνος δεν θα πα­ραδοθή ποτέ στους κομ­μου­νιστάς ή στον Ανδρέα Παπανδ­ρέ­ου»; [Secret, Athens to State, 7 April 1967.]

- Γεώργιος Ράλλης: Στήν Καθημερινή (30.3.­196­6): «Παραμένομεν αδρανείς και μα­κά­­ριοι, ενώ αι φλόγες που περιζώ­νουν το πολίτευμα, την δη­μο­κρατίαν και τας λαϊκάς ελευ­θερίας, είναι πλέον οραταί»; Ξα­νά στις 14.2.1967: «Οι κομμουνισταί, χωρίς οι ίδιοι να καταβάλ­λουν ιδιαιτέραν τινά προσπάθειαν, αναμένουν να διαβρωθή και υπο­νο­μευ­θή πλήρως το εθνικόν καθεστώς, οπότε θα επι­χειρήσουν την τε­λικήν εξόρμη­σιν δια να επιτύχουν χάρις εις την κεντροα­ρι­στε­ράν, εκείνο που δεν επέτυχαν το 1944, το 1946 - 49, το 1956… Ευρή­κε δυστυχώς και εις την Ελλάδα ο κομμουνισμός τον Έλ­ληνα Σο­εκά­­­ρνο»; Στις 12.-3.1967: «Με Κράτος ακόμη παπανδρεϊκόν βαίνομεν ομαλώς προς εκ­λογάς; Εκλογάς αι οποίαι πρόκειται να αποφασίσουν... κατά πό­σον θα παραμείνωμεν δημοκρα­τία δυτικού τύπου ή θα μετα­βά­λω­μεν την δημοκρατίαν μας εις δημο­κρατίαν νασερικού ή τιτοϊ­κού τύπου;…»;       

- Κωνσταντίνος Τσάτσος: Στις 19.3.1967 έλεγε στον Έλ­ληνα ψηφοφόρο: «Άν δεν ψη­φίσης ΕΡΕ, τούτη η ερχομένη εκλογή θα είναι η τε­λευταία ελευ­θέρα εκλογή που θα δης, η τελευταία όπου θα σου επιτραπή να εκ­λέ­ξης μεταξύ πολλών ψηφοδελτίων, ελεύθερα, σαν ελεύθερος άν­θρωπος… Έλληνα ψηφοφόρε, όταν ο κομμουνισμός σου επε­τέ­θη με την βίαν, ημύνθης και εσώθης. Εγλύτωσες από τα Δεκεμ­βρια­νά. Εγλύ­τωσες από τον Συμμοριτοπόλεμον. Τώρα σου επιτί­θε­ται με τον δόλον. Πρέπει και τώρα να αμυνθής και να σωθής»!…

- Ανδρέας Παπανδρέου: Στην Σουη­δική εφημερίδα «Εξτραμπλατέρ», στις 12.4.1967, (ημέρα που Αθήνα, Πει­­ραιάς και Θεσσαλο­νίκη βρίσκονται στίς φλ­όγες με 51 τραυ­μα­τίες αστυνομικούς και 37 πολίτες): «Θα πρέπει να υπά­­ρξουν πολλοί νεκροί και τραυματίες και να ξαναγί­νει ένας άλ­λος Άγιος Δομίνικος» και ότι «θα αγνοούσε Σύνταγμα και Βα­­σι­­λέ­α, ορκίζοντας επα­ναστατική κυβέρνηση στην Πλατεία Συντά­­γμα­τος»;

Γ)  Σαμποτάζ του Έβρου: Αρκείται το ντοκιμαντέρ στην μαρτυρία του γραμματέα του Γ. Παπανδρέου και του τότε υφυ­που­­ργού Εθνικής Αμύνης Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, πα­ρότι κα­τηγορή­θηκε ως κεκράκτης και μαζί με τον το­τε Ὑποδιευθυντή τῆς ΚΥΠ Παπατέρπο βοήθησαν τον ΑΣΠΙΔΑ νά καταλάβη καίρι­ες θέ­σεις του στρατεύματος στην ΚΥΠ, στο Α2/ΓΕΣ. Και αγνοούνται ΕΔΕ, πο­ρίσματα, βουλεύματα και δικαστικές αποφάσεις που τους δια­ψεύδουν:

- Για ποιά «ζάχαρη στα ρεζερβουάρ», μιλάνε; Αυτό που έγι­νε ήταν ότι έπιασαν επ’ αυτοφόρω τον στρατιώτη, Κων. Ματάτη, να αφαιρή το ελατήριο πλατίνων του αυτό­ματου ρυθμιστή ενός οχήματος M34 (REO), με συνεργό του τον Δημήτ­ρι­ο Μπέκιο, ο οποίος περιέσφιξε τον ρυθμιστή αέρα (ρε­γουλατόρο) του εξαε­ρω­τήρα με αποτέλεσμα την καταστροφή του αυτομάτου ρυθμιστού! Μα τέτοια άγνοια σε σοβαρό ντοκι­μα­ντέρ;

- Γιατί αγνοείται η Αναφορά υπ. αρ. Φ. 5/070850/8.5.65;

- Γιατί αγνοείται το Προανακριτικό Πόρι­σμα Μπότσα της 11.6.1965;   

- Γιατί αγνοείται το Πόρισμα Νικολαΐδη της 7.7.1965; 

- Γιατί δεν αναφέρεται το Βούλευμα 547/65 το οποίο βρήκε ενόχους τους δύο δολιοφθορείς; 

- Γιατί αγνοείται η ΕΔΕ που έγινε μετά την ανα­σκευή των ομο­λογιών, η τακτική ανάκριση από τον Αντ/ρχη Στρατιωτικής Δι­καιο­σύνης Θεμιστοκλή Δηματάτη και το απαλ­λα­κτικό Βούλευμα για τον Γ. Παπαδόπουλο στις 29.11.1965;

- Γιατί αγνοείται η απόρρητη Έκθεση του Α2/ΓΕΣ (Φ. 111­/77­/73808, ΒΣΤ 902, 23.7.1966) που αποκαλύπτει ακόμη 12 κατα­γεγραμ­­μένα σαμποτάζ σε οχήματα και οπλισμό σε διάφορες μο­νάδες του Ελληνικού Στρατού, άσχετες με τον Παπαδό­που­λο.  Μήπως και αυτά τα σκηνοθέτησε ο Παπαδόπουλος δια... τηλε­πα­θεί­ας; 

- Το πόσο ο Μιχ. Παπακωνσταντίνου ψευδόταν φαίνεται από το ότι δήλωσε ότι τιμώρησε δήθεν τον Παπαδόπουλο μέ 20ήμε­ρη φυλάκιση. Στον Φάκελλο του Γ. Παπαδοπούλου όμως δεν υπά­ρχει απολύτως καμμία ποινή. Αντιθέτως: Στίς δια­δο­χικές ση­­μειώ­­σεις του φακέλλου του, από 4 Ιουλίου 1964 έως 30 Σε­πτεμ­βρί­ου 1965 -η οποία συντάχθηκε μετά το σαμποτάζ του Έβρου- ο Δ/τής της 169 Ο.Π.Μ., έγραφε:

«Διαθέτει εξαίρετα ηθικά, ψυ­χικά και πνευματικά προσόντα ως και πλουσίαν επαγγελματικήν και γενικήν μόρφωσιν, ώστε να δύναται να θεωρηθή ολοκληρωμένον από τούδε στέλεχος δι’ άνετον εξέλιξιν... Διοικητής Μοίρας Αμέσου Υποστηρίξεως του Τακτικού Συγ­­κροτήματος τοῦ 31 Σ.Π. καθ’ όλον το ανωτέρω χρονικόν διάστη­μα εν τη περιοχή ΕΒΡΟΥ και με προκειμένας ταυτοχρόνως Αποστο­λάς Εκπαιδεύσεως, Κατασκευής Έργων Στρατωνισμού της Μοίρας, Οργανώσεως Εδάφους και Αμέσου Αναλήψεως Πολεμικής Ενερ­γείας, ειργάσθη με μέθοδον, σύνεσιν, δραστηριότητα και αθορύβως, επι­τυχών ώστε η απόδοσίς του να είναι κατά πάντα ΑΡΙΣΤΗ και η Μονάς του να αποσπά συνεχώς τα συγχαρητήρια των ιεραρχικώς προϊσταμένων του και να αποτελή παράδειγμα προς μίμησιν!».

Εάν είναι ποτέ δυνατόν κάποιος τον οποίο υποτίθεται προόριζαν για αποστρατεία και υποτίθεται δεν αποστράτευσαν χαριστικά, να έκριναν: Ότι δια­θέ­τει ”εξαίρετα ηθικά, ψυχικά και πνευματικά προ­σό­ντα”. Να θεωρείται ”προακτέος κατ’ εκλο­γήν”. Να κρί­νε­ται στέ­λεχος “δι’ άνετον εξέ­λι­ξιν” με ”αρί­στη” απόδοση. Να “απο­σπά συ­νεχώς τα συγχαρητήρια” και να αποτελεί “παρά­δει­γμα προς μίμη­σιν”...

Οπότε με βάση ποια κριτήρια και λογική αγνοούνται αποδεδειγμένα στοιχεία και διαιωνίζονται λασπολογίες της τότε αντιπολιτεύσεως που ποτέ δεν τεκμηριώθηκαν;

 Δ) Συνομιλίες Κεσσάνης-Αλεξανδρουπόλεως: Προβάλλεται μία εντελώς παραμορφωμένη πραγματικότητα, εντελώς αδικαιο­λόγητα από την στιγμή που εκδόθηκαν τα πλήρη Πρακτικά από του­ρκική πηγή με τίτλο «Μία υποσημείωση στις ελ­λη­νο­τουρκικές σχέσεις: ΟΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΚΕΣΣΑΝΗΣ-ΑΛΕΞΑΝ­Δ­ΡΟΥ­­ΠΟΛΕΩΣ, 9-10 Σεπτεμβρίου 1967». Το ντοκιμαντέρ αρκείται στις θέσεις που προέβαλε για ευνόητους λόγους ο Ντε­μι­ρέλ, αλλά και ο Θεοδωρόπουλος, αγνοώντας ότι:

- Στόχος της Κυβερνήσεως Κόλλια ήταν η επανέναρξη του Δια­λόγου για Ένωση με βάση το Πρωτόκολ­λο των Παρισίων της 17^ης Δε­κεμβρίου 1966. Η διπλωματική προετοιμασία για το ζή­­­τημα υπή­­ρξε πυρετώδης. Υπουργός Εξωτερικών ανέλαβε ο Παύ­λος Οι­κο­­νό­μου-Γκούρας, ο οποίος ήταν στην ίδια θέση επί Κυ­βε­ρνή­σεως Παρασκευοπούλου. Μόνιμος Υφυπουργός Εξωτε­ρι­κών ανέ­λα­­βε ο Γεώργιος Χρι­στό­που­λος που είχε εγκαινιά­σει τον διάλογο το 1966. 

- Στις 10 Μαΐου 1967, ο Υπουργός Εξωτερικών Παύλος Οι­κο­νό­­μου-Γκούρας συναντήθηκε στην Βόννη με τον Τούρκο ομό­λο­γό του Caglayangil και έγινε η πρώτη προσέγγιση. Στις 14 Ιουνίου 1967 ξανασυναντήθηκαν στο Λουξεμβού­ργο κατά την σύσκεψη του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑ­ΤΟ, οπότε και εκ­δό­­θηκε ανακοινωθέν το οποίο ανέφερε: «Οι υπουργοί εξέφρα­σαν την ελπίδα ότι η Ελλάς και η Τουρκία θα επ­α­να­­λάβουν τας συζη­τήσεις των επί του Κυπριακού θέ­μα­τος και των ελληνο­τουρκι­κών σχέσεων και ότι τούτο θα απο­δώση ταχέως θε­τικά αποτε­λέσματα». Στις 4 Ιουλίου 1967, ξανασυναντήθηκαν στην Νέα Υό­ρκη και συμ­φώνησαν να συνεχισθεί ο Διάλογος με βά­ση το Πρω­τόκολλο των Παρισίων.

- Στις 24 Αυγούστου 1967 με την συνάντηση Χριστο­πού­λου-Tur­kmen οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν. Εκεί προγραμμα­τ­ίσθηκε η Συνάντηση Κορυφής στον Έβρο σε επίπεδο Πρω­θυ­που­ργών. Η συμφωνία προ­έ­βλεπε: α) Ένωση της Κύπρου με την Ελ­λάδα με παραχώρηση στην Του­ρκία μίας βάσεως στο νότιο τμήμα της βρεταν­νι­κής βάσεως της Δεκέλειας. β) Πα­ροχή εγ­γυ­ή­σε­ων για σεβασμό των δικαιω­μά­των των Τ/Κ, γ) Ως ατζέντα της Συνα­ντή­σεως Κορυφής τέθηκε το νο­μι­κό πλαίσιο: Εάν δηλαδή η Ελλάδα θα παρείχε την βάση επί ενοι­κίῳ, ή κατά κυριότητα στην Τουρκία, με ρητή δέσμευ­ση της τελευταίας να μην την χρησι­μοποιή­σει ενα­ντίον της επι­κρα­τεί­ας της νήσου. Ενδεικτικό είναι ότι η τουρκική πλευρά όχι μόνο είχε απο­δεχθεί αυτήν την ατζέ­ντα, αλλά έκανε λόγο για «νέα σύνορα με­τα­ξύ Ελ­λά­­δος και Του­ρκίας».

- Έτσι φτάσαμε στις Συνομιλίες Κεσσάνης-Αλεξαν­δρου­­πό­λε­­ως στις 9 καί 10 Σεπτεμβρίου 1967. Περιέργως στο ντοκιμαντέρ αγνοούνται εντελώς τις δηλώσεις του τότε Υπουργού Εξωτερικών Π. Οικονόμου-Γκού­­­­ρα που έγραψε: «Οι Τούρκοι υπανεχώρησαν την τελευταία στι­γμή από τα συμφωνηθέντα, κατόπιν εντόνων σοβιετικών δια­βημά­των προς την Άγκυρα και το Λονδίνο… Έτσι εξηγείται και η αιφν­ί­δια υπανα­χώρη­­σις του Ντεμιρέλ, εν όψει μάλιστα του επι­κει­­μένου ταξειδίου του στην Ε.Σ.Σ.Δ.»; Αγνοείται επίσης η μαρτυρία του τότε Υφυ­πουργού Εξω­τερικών Γ. Χρι­στό­­­πουλου που κατέθεσε: «Είχομεν συμ­­φω­νήσει εις την Ένωσιν...  Το μόνον το οποίον απέμενε προς καθο­ρισμόν ήτο το καθεστώς της τουρκικής βάσεως, το οποίον θα συνε­φω­νείτο κατά την συνάντησιν των δύο Πρωθυ­που­ργών και θα υπε­γράφετο το Πρω­­τόκολλον της Ενώσεως της Κύ­πρου με­τά της Ελ­λάδος… Ας όψε­ται ο Μακάριος, ο οποίος ετορπίλ­λισε δια της Σο­βιετικής Ενώ­σεως και κατέστρεψε την ευκαιρίαν αυτήν»;

Τα κριτήρια λοιπόν με τα οποία γίνεται επιλεκτική προβολή των τουρκικών θέσεων παραμένουν ακατάλειπτα.

 E) Ανάκληση της μεραρχίας (ΕΛΔΥΚ/Μ) από την Κύπρο. Υιοθετείται η ανυπόστατη θέση ότι δήθεν ο Παπαδόπουλος ευθύνεται, αγνοώντας όλα τα ιστορικά στοι­χεί­α. Συγκεκριμένα:

- Το παρασκήνιο της προβο­κά­τσιας Κοφίνου από Βα­σιλιά-Μακάριο-Καραμανλή (μυστικές συνομιλίες Σπαντιδάκη με Μακάριο και Γρίβα στις 21.10.1967,  συνάντηση Καραμανλή-Ἀρ­ναού­τη στις 30.10.1967 κ.λπ.). Τα απόρρητα σή­μα­τα που καταδεικνύουν ποιοι σχε­δία­σαν το σχέδιο Γρόνθος για την επιχείρηση Κοφίνου.

- Ότι από 17.11.1967 μέχρι 26.11.1967 συγ­κλή­θηκαν αλ­λε­πά­λ­λη­λα Πολεμικά Συμβούλια υπό την προε­δρί­α του Βα­σι­λέ­ως. Ότι στις 19.11.­1967: «Ο Παπαδόπουλος διε­μήνυσε στην Κυβέ­ρνη­ση, δη­λ­αδή στον Βα­σι­λέ­α και στον Κόλλια, ότι σε ενδε­χό­μενη πο­λεμική πε­ριπέτεια ο Βα­­σιλεύς θα εκαλείτο να τεθή επικεφα­λής».

- Ότι στις 22.11.1967 ο πρέσβης Tal­bot παρουσίασε στην Κυβέ­ρνη­ση πέ­ντε σημεία-βάσεις συμφω­νί­ας με την Τουρκία, τα οποία ενώ ο Μακά­ριος απο­δέ­χθηκε, ο Γ. Πα­πα­δό­πουλος τα απέρ­­ριψε.

- Ότι στο Πολεμικό Συμβούλιο της 26.­11.1967, η ΚΥΠ παρουσίασε υπο­κλα­πέντα τουρκικά σήματα που αποδείκνυαν ότι η κύρια επι­θε­τική ε­νέργεια δεν θα γινόταν στην Κύπρο, και τουρκικός στόχος ήταν η αιφνι­δια­­στική από­βα­ση στην Χίο, την Σάμο και την Κω ή την Ρόδο!

- Ότι την απόφαση έλαβε ο Κωνστα­ντί­νος ο ο­ποίος, δεσμεύ­θηκε προσω­πι­κά στους πρέσβεις ΗΠΑ και Βρε­ταν­νί­ας. Ότι ο Cyrus Vance τηλεγράφησε στο Sta­te De­part­ment γράφοντας: «Σε αυτό το ζή­τη­μα, ο βασιλεύς της Ελ­λά­δος έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο!» [«Ὁ βια­σμός τῆς Ἑλλ. Δημοκρα­τί­ας», σελ. 403]. Γεγο­νός πού πα­ρα­δέχθηκε και ο τότε βασιλιάς: «Η πρότασή μου αρχικά αντι­με­τω­πίστηκε αρνητικά διότι η εκ­τί­μη­ση των στρα­τιωτικών ήταν ότι η κίνηση αυτή θα αποτε­λού­σε ανε­πί­τρε­πτη υποχώ­ρη­ση… είχα προ­σω­πικά δια­βεβαιώσει ότι θα αποχω­ρήσει ο ελληνικός στρα­τός».[«Βήμα» 11.2.2006. Το επι­βε­βαι­ώ­νει και στο βιβλίο του «Βασιλεύς Κων­στα­­ντίνος χωρίς τί­τλο», Το­μος Β’ σελ. 289-293]

- Ότι  ο Γεώργιος Παπαδόπουλος επέβαλε να πα­ρα­μείνουν μυστικά στην Κύπρο: α) 1500 αξιωματικοί και στρα­­­τεύσιμοι (το ¼ της δυνάμεως της ΕΛΔΥΚ/Μ) οι οποίοι εντά­χθηκαν στην Ε.Φ. (Πηγή: Foreign Relations of the United States Vo­lume XVI, 1964-1968, NSC Meeting Held, January 24, 1968), β) όλο το βαρύ υλικό (με εξαί­ρεση τα 34 άρ­μα­τα μάχης) και τα πυ­ρο­μα­χι­κά και εφόδια της ΕΛΔΥΚ/Μ που πα­ρα­χωρήθηκαν στην Ε.Φ.

- Ότι τον Φεβρουάριο του 1968, συντάχθηκε το επιτε­λι­κό σχέ­διο ΕΛΔΥΚ 3/1 και με αυτό: α) Ξεκίνησαν νέες μυστικές αποστολές στελεχών και οπλι­τών από την Ελλά­δα στην Κύπρο, με πλαστά κυπριακά δια­βα­τή­ρια, β) Οι αποστολές έγιναν με προ­τε­ραιότητα σε ειδικότητες Τε­θω­­­ρακισμένων, Διαβιβα­στών και Κα­τα­δρομών, γ) Οι Ελλαδίτες στρατεύσιμοι στελέχωναν πλέον μο­νάδες της Ε.Φ. προς αναπλήρωση της ΕΛΔΥΚ/Μ και έτσι, πα­ρό­τι κεκαλυμμένη πλέον, η ΕΛΔΥΚ 3/1 έλαβε ισ­χύ Ταξιαρχίας!

- Ότι με το Σχέδιο “Κ”/ΓΕΕΘΑ/1968 τον Απ­ρίλιο του 1968 ήταν η πρώτη φορά πού η Ελλάδα συ­νέταξε σχέ­διο απο­στο­λής αεροναυ­τι­κών δυνά­με­ων στην Κύπρο! Και ότι όταν τον Μά­ρτι­ο του 1972 υπογράφηκαν οι συμβά­σεις για την πα­ραγ­­­γε­λία 36 αε­ροσκαφών F4E Phantom II ο πρέ­σβης των Η.Π.Α. στην Κύπρο Popper, έγραφε: «η αγο­ρά από την Ελ­λά­δα των αεροσκαφών F4, αλλάζει την ισο­ρ­ρο­πία… Αν διαδοθούν τα νέα πως οι Έλλη­νες αγο­ρά­ζουν αε­ρο­σκά­φη τα οποία μπορούν πλέον να επιχειρή­σουν πάνω από την Κύ­­προ για να κάνουν αναχαιτίσεις ή επι­θέσεις σε στόχους, τότε η ψυ­χο­λο­γία και ευρύτερα η στρατιωτική ισορ­ρο­πία στην Κύ­προ, θα αλλάξουν καθοριστικά».[Τelegram 5537 from the Embassy in Nicosia to the State Depart­ment, De­partment of State Central Files, RG-59, National Archives]

v

 ΣΤ) Η επίσκεψη Agnew εμφανίζεται σχεδόν ως δείγμα υπο­­­τέλειας του καθεστώτος. Το ντοκιμαντέρ υιοθετεί τον στρατευμένο πολιτικό λόγο του Ανδρέα Παπανδρέου, αγνοώντας τα εξής ιστορικά στοιχεία:

- Τον αιφνιδιασμό των Η.Π.Α. στις 21 Απριλίου 1967, που ακο­λούθησε η  “ψυχρή καί αποστασιο­ποιη­μέ­νη” στά­ση τους, με επιβο­λή embargo στο  90% του βα­ρέ­­ος οπ­λι­­­σμού.

- Την χηρεία της πρε­σβεί­ας των Η.Π.Α. για ένα ολό­κληρο έτος (1969).

- Την άρνηση παραχωρήσεως βάσεων για εγκατάσταση U2 κα­­τά την κρίση της Ιορδανίας (Σεπτέμβριος 1970).

- Την απειλή κλεισίματος των στρατιωτικών βάσεων και σταθμών των Η.Π.Α. στην Ελλάδα (Αύγουστος 1971).

- Την κατοπινή παραίτηση από την δωρεάν βοήθει­α (Ια­νουάριος 1973). Χαρα­κτη­­ριστική η τότε δήλωση του BBC:  «Ευκαι­ρία ήταν για το καθεστώς των Αθηνών να διακη­ρύξει ότι ακολουθεί ανεξάρτητη πολιτική και δεν επιτρέπει σε καμ­μία ξένη δύναμη, ούτ­ε στις Η.Π.Α., να δίνη εντο­­λές και να χρησιμο­ποι­εί την Ελλάδα για τα συμφέ­ροντά της». 

- Το “άνοι­γμα” προς το Ανατολικό “μπλοκ” που δη­μιού­ργη­σε σαφώς το φο­βικό σύνδρομο μίας «Γκωλλικής στροφής του Πα­π­α­­δό­που­­λου», ακό­μη και μίας «Να­σερικής εκτροπής του», όπως αναφέ­ρουν απόρ­ρητες εκθέσεις της C.I.A.

- Και περιέργως, το Μνημόνιο της συνομιλίας Παπαδόπουλου-Agnew προς την Ουά­σιγκτων, όπου αναφέρεται:

«Ο Πρωθυπουργός (Παπαδόπουλος) ξεκαθάρισε την αποφα­σι­στικότητά του να ολοκληρώση την Επανάσταση και την απο­στολή της Κυβε­ρνή­σεώς του, όπως την έβλεπε, με κάθε κόστος. Αν το Κονγ­κρέσσο των Η.Π.Α. έκοβε την δωρεάν βοήθεια, αυτός θα ήταν αναγκα­σμέ­νος να στραφή αλλού και να βρή άλλες λύ­σεις. Η Κυβέρνηση της Ελλάδος δεν θα παραμελήση ποτέ τα ελ­λη­­νι­κά εθνικά συμφέροντα, για κανένα λόγο. Κατανοεί το πόσο σημα­ντι­κό είναι το Ν.Α.Τ.Ο. για την Ελλάδα, αλλά δεν μπορεί να δεχθή την ευθύνη να λύση τα προβλήματα του ΝΑΤΟ εις βά­ρος των ελλη­νι­κών εθνικών συμφερόντων. Εάν οι σύμμαχοι τον εγκα­τα­λείψουν, θα προτιμήση να παλέψη μόνος από το να πράξη οτι­δή­ποτε πιστεύει ότι θα ήταν ζημιογόνο για την Πα­τρίδα του». («Fo­reign Relations of the United States Volume XXIX 1969 - 1972», Πη­γή: Me­morandum From the Presidentʼs Deputy Assistant for Natio­nal Security Af­fairs (Haig) to the Executive Secretary of the Depar­t­ment of State (Eliot), Wa­shington, December 13, 1971).

Ζ) Μεταξύ άλλων, παραλείψεις που μου έκαναν εντύπωση συμπεριλαμβάνουν:

- Την αποσιώπηση του κατασχεθέντος Σχέδιο Ενεργείας της 13^ης Δεκεμβρίου 1967 με τους σκοπούς του βασιλικού κινήματος, αναφέρει ότι «η Επανάστασις ορθώς και επικαίρως παρενεβλήθη εις την πολιτικήν ζωήν του τόπου αλλά δια να ανταποκριθή εις την αποστολήν της πρέπει να τεθή υπό την ηγεσίαν πνοήν και ουσιαστικό προβάδισμα της Α.Μ. του Βασιλέως».

- Την αποσιώπηση της επιστολής Μαζαράκη-Μπαλτσαβιά, την 1^η Ιουνίου 1969, η οποία μεταφέρει μήνυμα του Κ. Καραμανλή στο Παπαδόπουλο αναφέροντας  ότι «Αναγνωρίζει αναγκαιότητα Επανα­στά­σεως 21^ης Απριλίου και ανάγκην ολοκληρώσεως θεσμικών μεταβολών αυτής» και συνεχίζει επί λέξει: «το ανα­νεω­­τικόν πρό­γραμ­μα της 21^ης Απριλίου είναι και ιδικόν του και αι απόψεις συμπίπτουν».

- Την πλήρη αποσιώπηση της κοινής συνεντεύξεως Γουνελά-Σταμέλου, την 33437 αναφορά της Συγκλήτου του Ε.Μ.Π. (11.­10.­1974), το Πόρισμα Τσεβά (22.10.1974), το 677/1975 βούλευμα και την υπ᾽ αριθ. 723/1975 απόφαση του Πεν­τα­μελούς Εφετείου Αθη­νών, μεταξύ άλλων, που όλα βεβαιώνουν ότι: «Ουδείς εφο­νεύθη εις τον χώρον του Πο­λυτεχνείου».

Επί του παρόντος αρκούμαι σε αυτά. Αναρωτιέμαι ποιο σκοπό μπορεί να εξυπηρετεί μία στρατευμένη προπαγάνδα διαστρεβλώσεως της ιστορικής αληθείας. Εκτός εάν η συχνή χρήση του επιθέτου σκοτεινός, στα έργα σου, υποδηλώνει την πρόθεση να κρατηθεί η αλήθεια στο σκοτάδι. Στην περίπτωση αυτή, ο τίτλος του ντοκιμαντέρ, θα έπρεπε να είναι το Σκοτεινό Ντοκιμαντέρ.

                             Μάνος Ν. Χατζηδάκης

• Επόμενο