ΜΑΚΑΡΙΟΣ & ΓΡΙΒΑΣ: Ο Εθνικός διχασμός στην Κύπρο 1960-1974 - Ο Πρόλογος της μοναδικής στο είδος της συγκριτικής ιστορικής μελέτης του Μάνου Ν. Χατζηδάκη
Ὁ πρῶτος Πρόεδρος τῆς Κύπρου, Ἀρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ -κατά κόσμον Μιχαήλ Μοῦσκος- καί ὁ στρατηγός Γεώργιος Γρίβας -γνωστός καί μέ τό ψευδώνυμο “Διγενῆς“- ὑπῆρξαν οἱ δυό βασικοί πρωταγωνιστές τῆς σύγχρονης Κυπριακῆς Ἱστορίας. Προσωπικότητες ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες, ὑπῆρξαν οἱ βασικοί πρωτεργάτες τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγώνα τῆς ΕΟΚΑ (1955-1959) γιά νά γίνουν κατόπιν τά σύμβολα διαιρέσεως πού διχάζουν μέχρι σήμερα τόν τοῦ Κυπριακό Ἑλληνισμό σέ Μακαριακούς καί Γριβικούς. Φυσιογνωμίες ἐκρηκτικές, ἀντιφατικές, ἰσχυρές, ἀμφιλεγόμενες, ἠρωοποιήθηκαν ἀπό τούς ὀπαδούς τους καί δαιμονοποιήθηκαν ἀπό τούς ἀντιπάλους τους ὅσο ἐλάχιστες. Γεγονός πού μοιάζει ἰδιαίτερα, μέ ὅτι συνέβη στήν μητροπολιτική Ἑλλάδα τήν περίοδο 1915-1922 μεταξύ Κωνσταντινικῶν καί Βενιζελικῶν…
Τίς ρίζες τοῦ Ἐθνικοῦ Διχασμοῦ στήν Κύπρο τίς ἐντοπίζουμε μέ αὐτήν τήν ἴδρυση τήν Κυπριακῆς Δημοκρατίας τό 1960. Ἀναπτύσσεται ἀπό τό ἔτος 1964 γιά νά ἐξελιχθῆ σέ κανονικό Ἑλληνοκυπριακό Ἐμφύλιο Πόλεμο τήν περίοδο 1972-1974 καί νά καταλήξη στό ἀντίστοιχο 1922 τῆς Κύπρου: Τήν διπλή τουρκική εἰσβολή τοῦ ΑΤΤΙΛΑ Ι καί ΙΙ. (Ἰούλιος-Αὔγουστος 1974). Ποιός φέρει τήν μεγαλύτερη εὐθύνη; Ὁ Μακάριος, ὁ Γρίβας ἤ καί οἱ δυό;
Τo παρόν ἔργο, εἶναι μία συγκριτική ἱστορική μελέτη στήν ὁποία ἀναλύεται γιά πρώτη φορᾶ ὁ ρόλος τοῦ Μακαρίου καί τοῦ Γρίβα πέραν ἀπό παρωπίδες καί προκαταλήψεις. Ἐρευνᾶ τήν παράλληλη πορεία τους, τήν ἀλληλεπίδραση τῶν ἐνεργειῶν τους καί τίς συνέπειες πού εἶχαν γιά τό Κυπριακό ζήτημα. Ξετυλίγει μία αἱματηρή ἱστορία διχασμοῦ μέ πολιτικές ἴντριγκες, ἐθνικά ἐπικίνδυνες προβοκάτσιες, πολύπλοκαμες συνωμοσίες, δολοφονίες κ.ἅ., μέ συχνό στόχο τήν μητροπολιτική Ἐλλάδα ἡ ὁποία καταλήγει σέ μία ἐθνική τραγωδία. Μεταξύ ἄλλων ἀποκαλύπτεται:
- Πῶς προετοίμασαν τόν ἀγώνα τῆς ΕΟΚΑ, γιατί ἀποδέχθηκαν τίς συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, πῶς ὁ Μακάριος ἐξελέγη Πρόεδρος, γιατί ἡ Κύπρος ὀδηγήθηκε στήν διχοτόμηση τοῦ 1963 καί πῶς ὁ Γρίβας ἐπέστρεψε στήν Κύπρο τό 1964.
- Τί ἀνάγκασε τόν Γ. Παπανδρέου νά τούς γράψη “ἄλλα συμφωνοῦμε καί ἄλλα πράττετε“, πῶς ὑπονομεύθηκε ἡ Ἕνωση τήν περίοδο 1964-1967, ποιά ἡ ἐμπλοκή τοῦ Γρίβα στήν ὑπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, καί ποιός ὑπήρξε ὁ ρόλος Μακαρίου καί Γρίβα στά γεγονότα τῆς Κοφίνου.
- Τί σχέση εἶχε ὁ Γρίβας μέ τόν Παπαδόπουλο καί ὁ Μακάριος μέ τήν ἀπόπειρα Παναγούλη, τί ἦταν τό Ἐθνικό Μέτωπο, ποιό ὑπῆρξε τό παρασκήνιο τῆς ἀπόπειρας κατά τοῦ Μακαρίου καί ποιοί δολοφόνησαν τόν Πολ. Γιωρκάτζη.
- Γιατί ἔγινε ἡ κρίση Ἀθηνῶν-Λευκωσίας τοῦ 1971, ποιά ἡ ἀλήθεια γιά τίς συνομιλίες τίς Λισαβώνας καί πῶς ἡ Ἀθήνα ἀπέτρεψε τίς διχοτομικές ἐπιδιώξεις Ἄγγλων καί Τούρκων.
- Ποιές ἦταν οἱ προφάσεις, οἱ βαθύτεροι σκοποί καί οἱ συνέπειες τῆς ΕΟΚΑ Β, ποιά εἶναι ἡ ἀλήθεια γιά τό ὑποτιθέμενο “πραξικόπημα τοῦ Παπαδόπουλου“, τί ἐπεδίωκε τό σχέδιο ΣΦΕΝΔΟΝΗ τοῦ Γρίβα καί ποιά ἡ ἐμπλοκή τοῦ Ἰωαννίδη.
- Ποῦ ἀπέβλεπαν τά σχέδια ΑΠΟΛΛΩΝ καί ΝΙΚΗ, πῶς ματαιώθηκε ἡ συνεννόηση Παπαδοπούλου-Μακαρίου-Γρίβα, πῶς ξεκίνησε ἡ ἐπαφή Γρίβα-Ἰωαννίδη, ποιά ἡ ἀλήθεια γιά τήν ἀπόπειρα κατά Μακαρίου στόν Ἅγιο Σέργιο, καί πῶς χάθηκε ἡ τελευταία εὐκαιρία γιά τήν Κύπρο.
- Ποιά ἡ σχέση Γρίβα-Ἰωαννίδη μετά τήν 25.11.1973, ποιό ἦταν τό παρασκήνιο τοῦ πραξικοπήματος τῆς 15.7.1974, πῶς διέφυγε ὁ Μακάριος, ποιά ὑπῆρξε ἡ στάση του κατά τήν διπλή εἰσβολή τοῦ ΑΤΤΙΛΑ Ι καί ΙΙ, πῶς γύρισε καί γιατί ἀποδέχθηκε τήν Διζωνική Δικοινοτική Ὁμοσπονδία.
Τό ἔργο βασίζεται σέ ἐξαντλητική ἔρευνα ὅλων τῶν πηγῶν. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν:
- Ἀρχεῖα, ἀπόρρητα ἔγγραφα καί ἐκθέσεις ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ συγγραφέως.
- Ἀρχεῖα ἀπό τό Ἱστορικό Ἀρχεῖο Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν (Ι.Α.Υ.Ε.) καί ἐπιστημονικές μελέτες πού ἀποκάλυψαν πρωτογενῆ ἀρχεῖα καί ἔγγραφα ἀπό μελέτες τῶν ἀρχείων Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν Βρεταννίας, Ε.Σ.Σ.Δ. κ.λπ.
- Ἀρχεῖα διεθνῶν σχέσεων τῶν Η.Π.Α. (USA Foreign Relations 1964-1968 Volume XVI, Foreign Relations of the U.S. 1969-1972 Volume XXIX καί Volume XXX 1973-1976).
- Ἀρχεῖα τῆς CIA (FOIA/F-2014-02691).
- Ὅλη ἡ σχετική βιβλιογραφία πρωταγωνιστῶν καί ἱστορικῶν ἐρευνητῶν που σχετίζεται με το Κυπριακό.
- Μαρτυρίες ἀπό συνεντεύξεις, ἐπίσημες καταθέσεις, ἀνέκδοτα ἡμερολόγια καί μαγνητοφωνημένες ἀναμνήσεις.
Πιστεύουμε ὅτι τό παρόν σύγγραμμα συμβάλλει καθοριστικά στήν ἀποκάλυψη τῆς ἀλήθειας πέραν ἀπό φανατισμούς, προκαταλήψεις καί σκοπιμότητες.
ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ: ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 14 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ 210 6440021